بنياد، اساس و محور منطق حسيني اين است كه زندگي در زير سلطه اهل ستم با مرگ و نابودي تفاوتي ندارد و كشته شدن در راه مبارزه با موانع حق به آدمي حيات معنوي مي دهد و او را از ذلت مي رهاند:



«اني لا اري الموت الا سعادة

و لا الحيوة مع الظالمين الا برما».



امام حتي بر اين باور است كه اساساً زيستن با اهل طاغوت با زبوني و خواري قرين است و اين گونه سازش ، ننگي است كه با ايمان و كرامت انساني سازگاري ندارد، پس بايد مرگ سرخ توأم با شرافت را بر اين نوع زندگي ذليلانه ترجيح داد و به حماسه اي شكوهمند كه شيوه مردان حق است ، دست زد.

سرچشمه اين نگرش و بينش شگرف ، ايمان و اعتقادي راستين است كه دل وروح مردان خدا را از تعلقات مادي و امور پست و فناپذير مي رهاند و به ابديّت پيوند مي زند و آنها را از روي اختيار و با حالتي پرنشاط و توأم با اشتياق به قربانگاه حق مي برد. همين ويژگي ها موجب گرديد كه رسول اكرم (ص) درباره امام حسين (ع) بفرمايد:

«ان الحسين بن علي مصباح هدي و سفينه نجاة و امام خير و يمن و عز و فخر؛حسين بن علي (ع) چراغ هدايت ، كشتي نجات ، پيشواي سعادت و خجستگي و امام عزت و افتخار است ».

عبدالله زبير كه درباره تهديد يزيد مبني بر گرفتن بيعت از او، افكار نگران كننده اي در ذهن مي پرورانيد و با وجود شهرت سياسي اجتماعي در هاله اي از رعب و هراس به سر مي برد، نظر امام حسين (ع) را در خصوص بيعت با يزيد جويا گرديد. حضرت وقتي آشفتگي و سراسيمگي را در چهره اين شخص ديد، فرمود:

من كسي نيستم كه زير بار ذلّت روم و با بي تدبيري خود را به آساني در پنجه دشمن اسلام و قرآن گرفتار سازم و چون مروان اموي از امام خواست به بيعت با يزيد تن در دهد كه براي دين و دنيايش بهتر است ، امام با شجاعت و صراحت فرمود: بر اسلام ،سلام باد! هنگامي كه رهبري امت اسلامي به عهده فردي چون يزيد ناپاك گذارده شود،به خدا قسم ! از جدّم رسول اكرم (ص) شنيدم كه فرمودند: رهبري و زعامت بر آل ابي سفيان حرام است .

در واقع امتناع از بيعت با يزيد سرآغاز عزت مندي ، شكست ناپذيري و عظمت قيام كربلا گرديد و از آن زمان پيوسته اين شكوه مندي و غيرت حسيني تكرار گشت و هيچ گاه و تحت هيچ شرايطي از اين هدف والا و پاك دست بر نداشت . در روز عاشورا، آن گاه كه سپاه ستم روياروي امام و يارانش قرار گرفت و لشكر عمر سعد از هر سو امام ويارانش را چون نگين انگشتري محاصره كرد، آن وجود مقدس چون خورشيد تابان از ميان سپاه خود بيرون آمد و در برابر صفوف دشمن قرار گرفت و فرمود: آگاه باشيد! كه اين فرو مايه (عبيدالله بن زياد) فرزند فردي پست ، مرا ميان دو راهي ِ شمشير و زبوني قرار داده است ، هرگز ما زير بار ذلت نمي رويم . زيرا خداوند، رسولش و مؤمنان از اين كه ما به چنين ننگي روي آوريم ، شرم دارند و دامن هاي مطهر، مادران و انسان هاي پاك و انديشه هاي غيرتمند و نفوس با شرافت جاير نمي دارند كه ما پيروي از لئيمان و اهل دنائت را بر قتلگاه انسان هاي با كرامت و نيك منش برتري دهيم .

در اوج حماسه آفريني ، آن گاه كه امام به عرصه رزم گام نهاد تا لحظه اي كه به شهادت رسيد، در رجزهايش اين نكته فرو زندگي داشت :

مرگ ، از پذيرش ذلت بهتر است و شكست ظاهري ، از ورود در آتش سزاوارتر است .

از آن جا كه امام حسين (ع) از ايجاد انحراف و بدعت در آيين محمدي (ص) جلوگيري كرد و مجد و عظمت را براي مسلمانان به ارمغان آورد و اوضاع نابسامان عصر خويش را اصلاح كرد و مردم را از جاهليت امويان رهانيد، مي توان گفت : قيام عاشورا پيوندي ناگسستني با بعثت رسول اكرم (ص) دارد و در عبارت :«حسين مني و انا من حسين » كه گوهر افشاني حضرت محمد(ص) است ، چنين حكمت هايي را در درون خويش دارد. امام حسين (ع) در قيام خود به همه انسان ها آموخت كه انسانيت بالاتر از هرچيزي است و كرامت نفس ، ارزشي برتر از معادلات و محاسبه هاي منفعت گرايانه فردي و اجتماعي دارد. صاحبان عزت نفس ، هرگز خواسته هاي دل را زمينه ساز حقارت ، زبوني وخواري نمي كنند. آدمي بايد پاسدار كرامت وجودي خود باشد و ارزش هاي مقدس و فوق مادي را با تمايلات فناپذير و هوس هاي ناپايدار و خواسته هاي ذلت آور مخدوش و آلوده نسازد.

وقتي شخصي با عزت نفس و روحيه اي شكست ناپذير به صحنه هاي اجتماعي و عرصه هاي گوناگون گام مي نهد، توانايي هاي دروني و فرآيندي فروزان را با خود، چون چشمه اي در ميان آحاد مردم جاري مي كند. چنين اجتماعي وقتي از عزت و كرامت والا ومثبت و سازنده سرشار گرديد و به هويت اصيل ، افتخارهاي معنوي و اهداف مقدس خويش تكيه نمود؛ كمتر تحت تأثير هجوم فرهنگي و تبليغي طوفان استكبار و زورگويي جهاني قرار مي گيرد. وقتي عزت و افتخار حسيني در شريان هاي اعتقادي ، فكري وعاطفي امتي جرايان يابد، دشمنان و جناح باطل قادر نخواهند بود به اهداف و مقاصد پليد و آلوده خويش دست و پا زند. بي جهت نيست كه مقام معظم رهبري حضرت آية الله خامنه اي فرموده اند: «چشم ها و دل ها از چهره مبارك و منور سيدالشّهدا اميد و نور مي گيرند».