نهضت عاشورا دين رسول الله را احيا كرد و آن را از بدعت و تحريف نجات داد. درحقيقت بايد خاطر نشان ساخت كه آن حضرت صرفاً به خاطر امتناع از پذيرش حكومت يزيد و عدم بيعت با او از مدينه خارج نگرديد، بلكه براي احياي سنت نبوي كه در آن زمان در معرض خطر جدي بود و آداب و رسوم جاهليت و تبليغات مسموم اموي جايش را گرفته بود و به منظور ايجاد اصلاح در رفتارهاي فردي و اجتماعي و تحقق امر به معروف و نهي از منكر به چنين حماسه اي روي آورد. امام خميني در اين باره ياد آور شده اند:

«آنها (امويان ) مي خواستند اصل اسلام را از بين ببرند و يك مملكت عربي درست كنند».

آن روح قدسي در جاي ديگر فرموده اند:

«اگر نبود اين نهضت ، يزيد و اتباع يزيد، اسلام را وارونه به مردم نشان مي دادند».

امام حسين (ع) با قيام خود به پيروان خويش آموخت كه در برابر تحريف اسلام و آلوده نمودن ارزش ها و جعل احاديث و ترويج فرقه هاي انحرافي كه حكومت جور و ضدعدل را توجيه مي كنند، نبايد خاموش بنشينند. هم چنين احياي فرهنگ قومي و قبيله اي و دامن زدن به امتيازها و تعصب هاي نژادي و مفاخر قومي و باب كردن طعن و هجو گروه ها و احزاب به يك يگر و ترويج ادبيات منحط آميخته به جهل ، خرافات و اسطوره هاي موهوم ، به جاي فرهنگ قرآن و عترت كار درستي نمي باشد. اين برنامه ها باروح ديانت در تعارض است ، بايد در مقابل آنها به مقاومت برخاست . جا حظ امويان را نخستين كساني مي داند كه آشكارا در تاريخ اسلامي ، رسوم و آداب غير ديني را بدعت گذاشتند و كوشيدند تا از شاهنشاهي ايران و بيزانس تقليد كنند و خلافت را به امپراتوري كسري و قيصري تبديل سازند.

هم چنين قيام عاشورا به حق طلبان مي آموزد كه وقتي به احكام اسلام عمل نمي شود و دستورات ديني معطل گذاشته شده و جامعه در فساد و جهل غوطه ور است ، امر به معروف و نهي از منكري بايد به تحول اوضاع اقدام كند و براي اصلاح اجتماع بكوشد.

احياي معيارهاي حق و برگردانيدن جامعه از سمتي كه پيدا كرده ، در بيانات و موضع گيري هاي امام حسين (ع) به خوبي بر مي آيد. امام هنگام خروج از مدينه فرموده اند:

هر كس متابعت كند و سخن حق از من قبول نمايد، سعادت و سلامت يابد و هركس خودداري كند و از دايره اطاعت من بيرون رود صبر كنم تا آن وقتي كه خداي تعالي ميان من و او حكم كند. حضرت در نامه اي خطاب به بزرگان و رجال مي نويسد:

«انا ادعوكم الي كتاب الله و سنة نبيه فان السنة قد اميتت و البدعة قد احييت ؛من شما را به سوي قرآن و سنت نبوي فرا مي خوانم ، زيرا سنت را ميرانده و بدعت را زنده كرده اند».

در واقع سخن اصلي قيام عاشورا آن است كه بايد براي اقامه حق قيام كرد، اگر چه مقرون به توفيق ظاهري نباشد.