بازگشت

تشويق به برگزاري مجالس ذكر مصيبت و تبيين اهداف نهضت حسيني


نك: اقناع اللائم علي اقامة المآتم؛ احسن الجزاء في اقامة العزاء، علي سيد الشهداءعليه السلام؛ تاريخ النياحة علي الامام الشهيد حسين بن علي؛ سيرتنا و سنتنا؛ مجالس الفاخرة في مأتم العترة الطاهرة.

امامان شيعه علاوه بر آنكه خاطره عاشورا را زنده نگه مي داشتند [1] همواره پيروان خود را ترغيب به اين مهم مي كردند كه هر ساله با سوز و گداز و همراه با گريه و زاري به عزاداري بپردازند.

عالمان دين نيز با پيروي از شيوه رفتاري پيشوايان معصوم در گسترش اين فرهنگ كوشيدند و همواره شيعيان را بر ادامه اين امر مقدس توصيه مي فرمودند.

عوامل يادشده سنتي را پايه گذاري كرد كه براي هميشه نام و ياد حماسه آفرينان عاشورا در خاطره ها زنده ماند و به الگويي جاودانه تبديل شد و مردم به وظايف خود در برابر طاغوت هاي زمان آشنا شدند و دريافتند كه: با شعار «يا مظلوم» مي توان هر ظالمي را رسوا كرد.

و بدين گونه حادثه كربلا با عمق جان و دل با باورهاي اعتقادي، اجتماعي انساني مردم گره خورد و نفرتي عميق و دائمي از ستمگران در دل ها كاشت و دين اسلام را شاداب و خرم نگاه داشت. و مجالس حسيني آثار و بركات فراواني داشت. بي جهت نيست (مارتين) نويسنده آلماني، منبرهاي حسيني را - در صورتي كه خوب تنظيم و از آنها استفاده شود - از مهم ترين عوامل پيشرفت مسلمين مي داند.

سوگمندانه امروز عاشورا با همه اهميت و جايگاه مهمي كه در فرهنگ اسلامي دارد عمق و محتوايش را از دست داده و پيام اصلي آن (ظلم ستيزي و عدالت جويي) فراموش گشته است. براي همين «مسائل عاشورا» جاي خود را به «مصائب عاشورا» داده و بعد عاطفي غالب و بعد معرفتي آن فراموش شده، و مرثيه ها نيز بعضاً بي محتوا و سبك گشته و هماهنگي كامل با فكر و انديشه امام حسين عليه السلام و قيام او ندارد و پيام عاشورا در آنها كم رنگ است و يا اصلاً مشهود نيست. و آنچه در غالب مجالس سوگواري مشاهده مي شود، اصوات موزون مداحان و لوازمات جانبي آن است كه از سوي مستمعان ايجاد مي گردد. اگر شيعيان به محتواي قيام و پيام ها و درس هاي آن نيز توجه مي كردند و از آن به خوبي الگو مي گرفتند، جامعه ولايي آنان جزو پيشرفته ترين جوامع بود.

افسوس كه با راه رفتن آفات به عزاداري بهره در خوري از آن نصيب تشيع نمي شود. [2] براي اينكه عزاداري ها رشد و بالندگي افزون تري پيدا كند ضروري است عزاداري ها در پرتو رهنمودهاي مراجع بزرگوار تقليد و روحانيت متعهد و متخصص و آگاه با آفاتي كه رهاورد عاشورا را تهديد مي كند، مبارزه شود و به آن محتواي سازنده داده شود. و اركان تشكيل دهنده اين مجالس با مسؤوليت هاي خويش آشنا شوند و به اندازه توان، نقش خويش را ايفا كنند.


پاورقي

[1] نک، تاريخ النياحة علي الامام الشهيد، ص 120؛ المجالس السنيه، ج 5، ص 123.

[2] درست است که فرهنگ عاشورا که گنجينه عظيمي براي جستجوي اسلام ناب است اما به دست دشمنان دانا و دوستان نادان دچار آفت شده و منبر گرانقدر با همه ظرفيت‏هايش در اختيار بعضي از مداحان و سخنراناني قرار گرفته که يا از توان علمي قبل اتکايي برخوردار نيستند يا به هيچ روي، مصالح جهان اسلام و نظام اسلامي را نمي‏شناسد و پاس نمي‏دارند! و مديريت آيين عزاداري گاه در دست کساني افتاده است که نه با حقايق ديني آشنايي عميق دارند و نه اوضاع زمانه و مصالح مهم‏تر را مي‏شناسند. و بهره‏برداري غلط و بسنده کردن به گريستن و گرياندن آن هم به هر نحوي و با استفاده از هر امکاني ولو غير شرعي در خور مجالس حسيني نيست، اما بايد قبول کرد که اين امور دليل نمي‏شود که اصل آن و نقش هدايتگرانه و ظرفيت بهره برادري آن را ناديده بگيريم و از مجالسي که مي‏تواند سازنده باشد جلوگيري کنيم. بلکه لازم است زعماي ذاکران، مداحي را تحت تشکيلات مخصوصي درآورند و آگاهان و آگاهي‏بخشان با آشنايي به وظائف خود محتواي اين برنامه‏ها را به نفع مکتب تشيع و آرمان شهيدان تغيير دهند و از اين فرصت گرانبها که بيش از هر موقعيت ديگري، شيفتگان اهل بيت را گرد هم مي‏آورد، و دل‏هاي آنان را نرم و پذيراي مواعظ و معارف مي‏نمايد، در جلوگيري از مفاسد فردي و اجتماعي مسلمانان و تجهيز نيروهاي مردمي در راه دفاع از مرزهاي جغرافيايي و دين مسلمانان بهره کافي بگيرند و در قبال مواريث عظيم و گرانقدر عاشورا رفتارهاي بسامان‏تر و سنجيده‏تري صورت دهند تا دشمنان فرصت‏طلب شيعه نتوانند از آن استفاده سوئي ببرند و اين نور را خاموش کنند. مرجعيت شيعه مي‏تواند در نظارت بر اين راه مؤثر باشد.