بازگشت

حديث ام ايمن و سربرهنگي زينب


از جمله تحريفات موجود در ادبيات عاشورا، حديث ام ايمن در باب سربرهنگي حضرت زينب و ساير زنان اهل بيت و غسل و كفن و حنوط امام توسط فرشتگان است. اين حديث بسيار مشهور بوده و افراد زيادي به آن استناد كرده اند، اعتبار سند اين حديث صرفاً منوط به اعتبار راويان خواهد بود اما با مراجعه به تاريخ مي بينيم كه رواة حديث مزبور فاقد چنين خصيصه اي مي باشند. حسين بن احمد المغيره نخستين راوي اين حديث مضطرب المذهب بوده است. احمد بن محمّد بن عياش نيز در آخر عمر خود دچار اختلال گرديد. ابو عيسي طائي نيز داراي حالي مجهول بوده و ابو عثمان سعيد بن محمّد، محمّد بن سلام كوفي، عيسي ابن شيبه كوفي و ساير رواة اين حديث نيز در كتب رجال عامه و خاصه فاقد اشتهار يا اعتبارند.

در بررسي متن حديث ام ايمن نيز نقاط ضعف فراواني ديده مي شود كه در اين بخش صرفاً به نقل و تحليل چند مورد از آنها مي پردازيم:

الف. وقتي كه نيروي دشمن براي كشتن حسين عليه السلام آماده شد، زلزله اي سراسري در زمين رخ داد و كوه ها به جنبش درآمدند و همه درياها به اضطراب و تموج شديد افتادند و....

در نقد اين جملات بايد گفت كه چرا وقوع چنين حادثه عظيم و شگفتي كه بيشتر به وقوع قيامت شبيه است، در هيچ منبع تاريخي ثبت نشده است؟

ب. وقتي كه امام و اصحابش شهيد مي شوند، گروهي از ملائكه از آسمان هفتم به زمين مي آيند، در حالي كه ظرف هايي از ياقوت و ظرف هايي از زمرد با خود دارند كه پر از آب حيات است و حله هايي از بهشت و ماده خوشبويي از بهشت مي آورند و اجساد شهدا را با آب حيات غسل مي دهند و با حله هاي بهشتي كفن مي كنند و با ماده خوشبوي بهشتي حنوط مي كنند و....

ضعف اين گزاره ها نيز بي نياز از توضيح است. اگر مقصود و مفهوم جملات اين باشد كه فرشتگان، اجساد مادي و عنصري شهدا را غسل داده، كفن و حنوط كردند كه اين كار خلاف شرع است و راويان از بديهي ترين مسئله فقهي نيز غافل بوده اند كه شهيد غسل و كفن و حنوط لازم ندارد. به علاوه در متن اين حديث آمده كه فرشتگان اجساد شهدا را غسل و كفن و حنوط كرده اما دفن نكردند تا اينكه بني اسد شهدا را تدفين كردند. شگفتا! فرشتگان كار خلاف شرع (تكفين و تغسيل شهدا) را انجام مي دهند اما كار واجب يعني دفن شهدا را ترك كنند؟

ج. كلام پيامبر و اهل بيت او از حيث فصاحت و مراعات مسائل بديعي و بياني، در حد بسيار بالايي است اما اين حديث داراي كمترين حد بلاغت و فصاحت نيز نمي باشد و با اندكي مهارت در ادبيات عرب مي توان نقاط ضعف فراواني از حيث ادبي در اين حديث يافت. بنابراين درباره حديث ام ايمن، به اجمال بايد گفت كه اين حديث از حيث سند بي اعتبار و از لحاظ متن نيز باطل، فاقد وجاهت و مشحون از اشتباهات ادبي است.