حيات و پايداري و قوام جامعه اسلامي منوط به حساسيت مردم نسبت به احكام خدا و نظارت عمومي در امور واليان و مسؤولان و مردم عادي است. به اين مسأله مهم اجتماعي از بعد مكتب، «امر به معروف و نهي از منكر» گفته مي شود كه از واجبات ديني بر عهده هر مسلمان است. امام حسين (ع) ضمن بيان انگيزه هاي قيام خودش، به اين عنصر مهم اشاره دارد و مي فرمايد:

«اُريدُ اَنْ آمُرَ بالْمَعْرُوفِ وَ انْهي عَنِ الْمُنْكَرِ.» [1] يكي از درسهاي نهفته در اين سخن، آن است كه فريضه امر به معروف و نهي از منكر، تنها در تذكراتي نسبت به بعضي از گناهان جزيي از سوي افراد عادي خلاصه نمي شود، بلكه قيام بر ضد حكومت ستم و تلاش براي اصلاح ساختار سياسي جامعه و تشكيل حكومتي بر اساس حق و قرآن نيز از مصاديق امر به معروف و نهي از منكر است، آن گونه كه امام حسين (ع) حماسه عاشوراي خود را عبارت از همان دانست. استاد مطهري درباره ارزش و اهميت والاي اصل امر به معروف و نهي از منكر در جامعه اسلامي مي گويد:

«امر به معروف و نهي از منكر ارزش زيادي به نهضت حسيني مي دهد. به موجب همين عامل است كه اين نهضت شايستگي پيدا كرده كه براي هميشه زنده بماند. براي هميشه يادآوري شود و آموزنده باشد. البته همه عوامل، آموزنده هستند، ولي اين عامل، آموزندگي بيشتري دارد.» [2] استاد مطهري در ادامه مي افزايد:

«امر به معروف و نهي از منكر، يگانه اصلي است كه ضامن بقاي اسلام است. به اصطلاح علت مبقيه است. اصلاً اگر اين اصل نباشد، اسلامي نيست... حسين بن علي (ع) در راه امر به معروف و نهي از منكر يعني در راه اساسي ترين اصلي كه ضامن بقاي اجتماع اسلامي است كشته شد، در راه آن اصلي كه اگر نباشد، دنبالش متلاشي شدن، تفرّق، تفكك و از ميان رفتن و گنديدن پيكر اجتماع است». [3] .

عنصر امر به معروف و نهي از منكر به نهضت حسيني ارزش داد، امام حسين هم به امر به معروف و نهي از منكر ارزش داد. امر به معروف و نهي از منكر، نهضت حسيني را بالا برد، ولي حسين (ع) اين اصل را به نحوي اجرا كرد كه شأن اين اصل بالا رفت.» [4] .