در مسأله حلّ بيعت اختلاف چنداني به چشم نمي خورد و اختلاف در جدايي تعدادي از ياران از امام (عليه السلام) در شب عاشوراست كه سه نظريه عمده به چشم مي خورد:

1 ـ در شب عاشورا جمعي از ياران از امام جدا شده، دست از ياري اش برداشتند.

2 ـ هيچ كس از ياران امام از آن حضرت جدا نشدند.

3 ـ جمعي از ياران از امام جدا شدند، ولي نه در شب عاشورا؛ بلكه در ميان راه.

در تحليل حلّ بيعت، بهتر است ابتدا به تعداد شهداي كربلا اشاره كنيم و سپس به بيان ديدگاه و در آخر به اظهار نظر نهايي بپردازيم. [1] .

[1] روزنامه ها در صبح روز 11 بهمن سال 57 ساعتها پيش از حرکت امام خميني(قدس سره) از پاريس به ايران، نوشتند ايشان به ياران خود فرمود: من بيعت خود را از شما برمي دارم جان خود را به خطر نيفکنيد ما به سوي کار بزرگي مي رويم (نقل از برنامه سلام صبح بخير تلويزيون شبکه اول، 11/11/79 اخبار بامدادي ساعت هفت صبح.) (ترديدي نيست که گفتار امام خميني(قدس سره) جمله درس هايي است که از عاشورا به يادگار دارد).