انفاق سه خليفه زاده
روزي عبدالله بن عمر، عبدالرحمان بن ابي بكر و امام حسين (عليه السلام) در مسجدالنبي نشسته بودند كه مردي وارد شد و نزد عبدالله بن عمر رفت و گفت: «قَدْ ضَمِنْتُ دِيَةً كامِلَةً وَ عَجَزْتُ عَنْ أَدائِها»؛ «يك ديه كامل ـ صد شتر ـ بدهكارم كه از اداي آن درمانده ام». عبدالله از دستيارش خواست دويست درهم به او بدهد. آن مرد نپذيرفت و به حضور عبدالرحمان ابن ابي بكر رفت. او نيز همچون عبدالله عمل كرد. آن مرد آنگاه به محضر امام حسين (عليه السلام)آمد و حاجت طلب كرد. امام (عليه السلام) وقتي دانست آن مرد حاجتمندِ واقعي است، فرمود: از تو سه مطلب مي پرسم و در برابر هر پاسخِ صحيح يك ثلث از بدهكاري ات را ضمانت خواهم كرد! آن مرد گفت: «يَابْنَ رَسولِ الله أَ مثْلُكَ يَسْأَلُ عَنْ مِثْلي؟»؛ «آيا فردي چون شما از شخصي مانند من سؤال مي كند؟!» امام (عليه السلام) با ملاطفت فرمود: ما در سطح فهم و درك مخاطبان خود سؤال مي كنيم. مرد عرب اعلام آمادگي كرد كه به سؤال امام (عليه السلام)پاسخ دهد. حضرت پرسيد: «أيّ الأعمال أفضل؟»؛ «برترين كارها چيست؟»
ـ عرب: «الإيمانُ بِالله»؛ «ايمان به خدا.»
ـ امام: «فما النجاة مِنَ الْمهلكة؟»؛ «عامل نجات از هلاكت و سقوط چيست؟»
ـ عرب: «الثّقة بِالله»؛ «توكل به خدا (امام اين پاسخ را نيز قبول كرد.»
ـ امام: «فما يُزيّنُ الرجُل؟»؛ «عامل زينت و كمال آدمي چيست؟»
ـ عرب: «عِلمٌ مَعَهُ حِلْم»؛ «دانشي كه صاحب آن داراي خويشتن داري باشد.»
ـ امام: «فإن أخطأه ذلك؟»؛ «اگر اين نعمت را نداشت چه چيزي مايه زينت اوست.»
ـ عرب: «مالٌ معه مروءة»؛ «مالي كه صاحب آن با مروّت باشد.»
ـ امام: «فإنْ أخطأه ذلك؟»؛ «اگر كسي اين صفت را ندارد.»
ـ عرب: «فقر معه صبر»؛ «تنگدستي و فقري كه همراه با صبر باشد.»
ـ امام: «فإن أخطأه ذلك»؛ «اگر كسي داراي اين خصلت نيست.»
ـ عرب: «فصاعقة تنزل من السماء و تحرقه فإنّه أهل لذلك»؛ «آتشي از آسمان فروافتد و وي را نابود سازد، همانا او سزاوار چنين آتشي است.»
امام (عليه السلام) تبسّم كرد و همه ديه و بدهكاري وي را برعهده گرفت، سپس مقداري پول به او داد و فرمود: اين مبلغ را براي اهل خانه ات هزينه كن (در برخي از احاديث آمده است:) امام در خاتمه، انگشتر مبارك را از انگشت خود بيرون آورد و به مرد عرب داد و او خوشحال و شادمان رفت. [1] .
داستان انفاق امام حسين (عليه السلام) به گونه ديگر نيز در برخي از منابع اسلامي آمده است؛ از جمله در تفسير كبير فخر رازي، ذيل آيه: (...وَعَلَّمَ آدَمَ الاَْسْمَاءَ...).
پاورقي
[1] تفسير صافي، علامه فيض کاشاني، ج1، ذيل آيه شريفه (...مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ...)؛ (منتهي الآمال، محدث قمي، ص351) و بحارالأنوار، ج44، ص196 و جامع الأخبار، ص137.