قيام جوانمردانه ي سيد جوانان بهشت و ياران بهشتي او در تاريخ ضرب المثل شده و در ادبيات به صورت الگو متجلي گردد شعرايي كه مستقلا به سرودن مرثيه نپرداخته اند و به مناسبتهاي مختلف حتي در اشعار توصيفي به آن اشاره كرده اند، كه اكنون به چند نمونه از آنها اشاره مي شود:

1. سيد حسن غزنوي (535-565 ه.)



لاله ي غرقه به خون همچو حسين

سوسن زنده نفس همچو حسن



والله كه ماتم شرف الملك، بوعلي

از ماتم حسين علي هست يادگار



2. اديب ترمذي (ف.564 ه.)



به كربلا چو دهان حسين از او نچشيد

همي دهند زبانها يزيد را دشنام



هجران تو دشت كربلا بود

زو حصه ي من همه بلا شد



3. رشيد وطواط (ف.573 ه.)



در خون من مشو كه به خون شسته ام دو رخ

بي تو، به حق خون شهيدان كربلا




4. انوري (ف. 583 ه.)



به من آن كربت و بلا آمد

كه نياورد كربلا به حسين



5. مسعود سعد سلمان (438-515 ه.)



چندان كزين دو ديده ي من رفت جوي اشك

هرگز نرفت خون شهيدان كربلا



6. جامي(817-898 ه.)



كردم ز ديده پاي سوي مرقد حسين

هست اين سفر به مذهب عشاق فرض عين



7. ضميري اصفهاني (ف.973 ه.)



به سر بايست رفتن در طريق كربلا، اي دل

كه تا يابي طواف پادشاه دين و دنيا را



8. كليم همداني (ف.1061 ه.)



جوشيد باز خون شهيدان ز چشم من

تخمير ديده ام مگر از خاك كربلاست



9. محمد جان قدسي (قرن دهم هجري)



بس گوهر نهفته كه غواص خاطرم

دارد به نذر مدح شه كربلا گره



10. صابر زواره اي (قرن يازدهم هجري)



بر نيزه كرده اي سر گلدسته ي رسول

اي روزگار خوش گلي آورده اي به بار



11. زماني يزدي(ف.1021 ه.)



خاكستر وجود مرا گر دهي به باد

از اشتياق رو به سوي كربلا رود




12. زاير همداني (قرن يازدهم هجري)



به خاك كربلا زاير بيفشان دانه ي اشكي

كه هر كس بهر خود روز قيامت كشته اي دارد



13. محمد قلي سليم تهراني (ف.1057 ه.)



خرقه ي من شال طوس و سبحه خاك كربلاست

نيست چندان منتي بر من ز هند اكبري



14. علي تركمان خراساني (قرن دهم هجري)



خاك دشت كربلا را جوش از سر تازه شد

باد برد آنجا مگر بويي ز محنت هاي من [1] .



15. مير افضل الله آبادي (ف. 1150 ه.)



محرم آمد و گرديد حال دهر تباه

كشيد تيغ مصيبت هلال بر سر ماه



16. عباسقلي خان شالمو (قرن يازدهم هجري)



كي گهر دارد بها عباس، در بازار حشر؟

از زمين كربلا يك سبحه وارم آرزوست