نقش سيد جمال الدين آبادي در بيداري مشرق زمين
بي شك، سيد الجمال الدين، نخستين بيدارگري است كه امت خواب آلود مسلمان را به نهضت تجديد حيات عقلاني و شخصيت اجتماعي فراخوانده و در احياي ارزشهاي اسلامي و مبارزه با خرافات سهم وافري دارد.
نويسنده محقق، حميد عنايت، ميراث انديشه سيد جمال الدين را به شرح زير خلاصه كرده است:
«به طور كلي، عناصر اصلي ميراث سيد الجمال الدين براي جهان اسلامي به نحو عام و جهان عرب به نحو خاص عبارت بود از:
1- اعتقاد به توانايي ذاتي دين اسلام براي رهبري مسلمانان و تأمين نيرومندي و پيشرفت آنان.
2- مبارزه با روحيه تسليم به قضا و قدر و گوشه نشيني و بي جنبشي.
3- بازگشت به منابع اصلي فكر اسلامي.
4- تفسير عقلي تعاليم و فراخواندن مسلمانان و ياد گرفتن علوم نو.
5- مبارزه با استعمار و استبداد به عنوان نخستين گام در راه رستاخيز اجتماعي و فكري مسلمانان.» [1] .
پاورقي
[1] عنايت، دکتر حميد: سيري در انديشهي سياسي عرب صفحه 109.