در نـگـرش ديـنـي و بـيـنـش الهـي يـكـي از مـعـيـارهـاي ارزشـگـذاري عـمـل بـه حـسـب زمـان يـا مـكـان و يـا اشـخـاص اسـت يـعـنـي پـديـده زمـان و مـكـان و عـامـل انـسـانـي در كـيـفـيـت و كـمـيـت عـمـل و مـيـزان ارزش آن عمل تأثير داده شده است.

1 ـ ارزش زماني عمل: در آيات شريفه قرآن وروايات معصومان (ع) و متون فقهي نشان از تـأثـيـر زمـان و قـطـعـات آن در ضـريـب ارزشـي عـمل است؛ مثل نماز در اول وقت يك نوع ارزشگذاري شده و در آخر وقت ارزش ديگري براي آن در نظر گرفته شده و يا اينكه عبادت و دعا در شب جمعه تأثير و ارزش آن با ديگر اوقـات مـتفاوت شده است. توصيه به روزه ايام البيض، عمره در ماه رجب، عبادت و قرآن در مـاه رمـضـان تـفـاوت آن بـا ديـگـر مـاهـهـا و دهها و... شاخص ترين مورد در اين موضوع بـرتـري شـب قـدر بـر هـزار مـاه اسـت كـه قـرآن دارد: (ليـلة القـدر خـيـر مـن الف شهر) [1] .

2 ـ ارزش مـكـانـي عـمـل: در نـگـرش ديـنـي و مـتـون فـقـهـي مـكـان يـكـي از عـوامـل مـؤثـر در ضـريـب كـيـفـي و كـمـي عـمـل اسـت؛ مـثـل ارزش نـمـاز در مـسجد بسيار بيشتر است تا در غير مسجد. همين طور نماز در مسجد جامع نسبت به ديگر مساجد از ارزش بيشتري برخوردار است؛ و در مسجد النّبي ناگهان ارزش بـه هزار برابر مي رسد و در مسجد الحرام به صد هزار برابر افزايش پيدا مي كند و يا مثلاً نماز در مسجد قبا معادل يك عمره مقبوله ارزش دارد.

3 ـ ارزشـگـذاري انـسـانـي عـمـل: از ديـگـر عـوامـل مـؤثـر در تـفـاوت و ضـريـب ارزش عـمـل. خـصـوصـيـات عـامـل انـسـانـي اسـت، كـه ارزش عـمـل مـؤمـن بـا غير مؤمن، مؤمن عارف با غير عارف، عالم با غير عالم تفاوت دارد تا مي رسـد بـه مرتبه اي از موقعيت كه فد سمت و جايگاه نيابت از امام را دارد و مرتبه بالاتر از آن امام معصوم در جايگاه پيامبر (ص) و شخص پيامبر(ص) به عنوان واسطه بين مبداء هـسـتـي و انـسـان مـي بـاشـد. نـوع ديـگـر از تـأثـيـر عامل انساني، تأثير پذيري و رشد عمل انسان در ارتباط با افراد خاصي است؛ همانند تـفـاوت نـمـاز انـفـرادي بـا نـمـاز جماعت و يا تفاوت در مرتبه امامت جماعت و جمعه در ميزان ارزش عـمـل، تـا مـي رسـد به عالي ترين مرتبه كه پيامبر (ص) يا امام (ع) و يا ولي فقيه باشد كه از بالاترين ارزش برخوردار است.

بيان قرآن مي فرمايد:

... وَلَوْ أَنَّهـُمْ إِذ ظـَلَمـُوا أَنـْفـُسـَهـُمْ جـَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرَوا اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوَّاباً رَحِيماً [2] .

و اگـر آنـان هـنـگـامـي كـه بـه خود ستم كردند (مرتكب خلافي شدند)، نزد تو آيند و از خـداوند طلب عفو كنند و پيامبر هم براي آنها استغفار كند البته خداوند را توبه پذير و مهربان مي يافتند.