انـسـان بـراي رسـيـدن بـه تـكـامـل نـيـاز بـه عـوامـل و لوازم دارد عـوامـل و لوازم مـورد نياز براي تكامل آدمي دو دسته است: 1 ـ مادي و جنبه پشتيباني و نقش سخت ابزاري دارد. اين عوامل در سه گروه جمادات و نباتات و حيوانات از طرف ذات باري تعالي براي شكل گيري و تداوم حيات انسان پيش بيني شده است.

2 ـ غير مادي و جنبه تشريعي دارد، يعني حفظ و بقاي زندگي اجتماعي و تأمين سعادت و خـوشـبختي او مستلزم وجود دو ركن اساسي است، يكي قانون و مقررات و ديگري مديريت و رهـبـري. نـقـش قـانـون، تـعـريـف و تبيين مجموعه بايدها و نبايدهاي گفتار و رفتاري در روابـط انـسـان بـا خـويـشـتـن، طـبـيعت، جامعه و با مبداء آفرينش است كه در بر گيرنده مصالح آدمي باشد. رسالت رهبري اجراي صحيح قانون و هدايتهاي راهبردي جامعه است.

در ديـدگـاه نـگرش دين، رهبري و مديريت نقش فوق العاده و جايگاه ويژه اي دارند؛ زيرا اولاً حاكميت و رهبري بر انسان از آن خداست و افرادي با ويژگي هاي الهي و به نيابت از ذات بـاري تـعـالي به حاكميت مـي رسـند. اين افراد هم رسالت قانونگذاري را در چارچوب مصالح واقعي انسان عهده دار هستند و هم مسؤوليت اجراي صحيح قانون و اداره جامعه و هدايت راهبردي مردم را بر عهده دارند.

ثانياً از منظر دين، رهبري و مديريت ديني، تنها اداره كننده جامعه بشري نيست بلكه نقش اصلي آن تضمين تكامل انسان است. در اين ديدگاه نبوت و امامت و در تداوم اين خط نوراني، ولايـت فـقـيه ضمانت اصلي سعادت و تكامل انسان را برعهده دارد. با اين توصيف براي تـكـامل انسان نقش و اهميت عوامل و لوازم تشريعي بمراتب مهمتر و سرنوشت سازتر خواهد بـود تـا عـوامـل و لوازم تـكـويـنـي. بـه عـبـارت ديگر اگر حيات مادي انسان به امتداد و اسـتـمـرار نـور خورشيد و وجود هوا و اكسيژن و آب و... بستگي دارد احياي معنوي و تداوم و اسـتـمـرار ايـن حـيـات بـسـتـگـي بـه اسـتـمـرار و حـضـور فـعـال رهـبري و مديريت ديني در ابعاد زندگي انسان دارد. بر همين اساس قرآن تبعيت از خـدا و رسـول را زمـيـنـه سـاز احـيـاي انـسـان مي داند: (يا ايها الذين آمنوا استجيبوا اللّه و لِلرَّسـُولِ اذا دعـاكـُمْ لِمـا يـُحـيـيـكُم) عوامل تكويني تضمين كننده حيات مادي انسان است در حالي كه رهبري ديني تضمين كننده حيات جاودانه و ابدي آدمي است.