بازگشت

علل پيدايش احزاب


شكل گيري احزاب مدرن در كشورها دلايل مختلفي مي تواند داشته باشد. عمده ترين آنها عبارتند از:

1 ـ مـبـارزات انتخاباتي: نمايندگان مجلس سعي مي كردند تا با نمايندگاني كه به لحـاظ فـكري نزديك به هم هستند، همكاري هاي بيشتري بنمايند. گاهي، دامنه اين همكاري ها به نزديك شدن كميته هاي انتخاباتي آنان به يكديگر منجر مي شد و در نتيجه حزب پيدا مي شد. [1] اين مطلب بيشتر در كشورهاي غربي مصداق داشت.

2 ـ دخالت ابرقدرت ها: يكي از علل اصلي پيدايش بسياري از احزاب در كشورهاي محروم جـهـان، دخـالت ابرقدرت ها بوده است. قدرت هاي بزرگ براي آنكه افراد وابسته به خـود را مـتـشـكـّل نـمـوده و در قـدرت سـيـاسي تأثير بگذارند، احزاب مختلفي را در اين كشورها به وجود مي آورند. احزابي كه اينگونه به وجود مي آيند، ممكن است در ظاهر، خود را مخالف قدرت هاي خارجي نشان دهند تا در ميان مردم بي آبرو نشوند.

3 ـ صـفـات نـاپـسـنـد انـسـان: بـرخـي از صـفـات نـاپـسـنـد انـسـان مـثـل ريـاسـت طـلبـي، شـهـرت طـلبـي، ثـروت طـلبـي و... مـمـكـن اسـت سـبـب تشكيل حزب شود.

4 ـ اخـتـلاف مـكـاتـب: وجـود مـكاتبي چون اسلام، زرتشتي، مسيحيت، يهوديت، ماركسيسم، لنـيـنـيـسم، مائوئيسم، و... كه هر كدام داراي شاخه هاي فرعي متعدّدي مي باشند، از جمله عـوامـلي اسـت كـه مـنـجـر بـه دسـتـه بـنـدي صـفـوف مـردم و تشكيل حزب مي گرديد.

5 ـ اخـتـلاف مـنـافـع: هر سياستي كه در كشور اجرا گردد، به عدّه اي زيان مي رساند و بـه عـده اي ديـگـر سـود مـي بـخـشـد. طـبيعي است افرادي كه داراي منافع مشابهي هستند، تـشـكيلاتي سياسي ايجاد كنند تا سياست هاي كشور را در جهت منافع خود سوق دهند و يا دست كم با موضعگيري هاي سياسي، از ضررهاي احتمالي بكاهند.

6 ـ انـگـيـزه هـاي دفـاعـي: گـاهـي دفـاع از خـاك وطـن در بـرابـر اشـغـال آشـكـار يـا مـخـفـي بيگانگان، يا دفاع از دين و آرمان در برابر هجوم فرهنگي، تبليغاتي، و... دشمن، سبب تشكيل حزب مي گردد.


پاورقي

[1] جـامـعـه شـنـاسـي سـيـاسـي، مـوريـس دوورژه، تـرجـمـه ابوالفضل قاضي، ص 427، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوّم.