درباره محور دوم، يعني تكاليف و حدود آزادي و اختيار افراد در برابر حكومت و توضيح موضع حضرت سيدالشهدا (ع) در اين زمينه، بيان صريح و مستقيمي از امام خيميني سراغ نداريم و نگارنده نيز فاقد صلاحيت و بضاعت لازم براي اتخاذ موضع از منابع ديني و تاريخ است؛ ولي اگر سنت و روش عملي حضرت امام خميني در دوران حاكميت و نيز قوانين و مقررات مصوب در دوران رهبري آن حضرت را، كه قاعدتا نمي توانسته است مورد تأييد ايشان نباشد، ملاك قرار دهيم، با احتياط مي توانيم بگوييم در صورت حضور و وجود حكومتي كه مشروعيت آن تا بدان حد سلب نشده باشد كه قيام و خروج عليه آن را ايجاب كند، براي هر يك از مسلمين پيروي از نظامات و مقررات آن حكومت تا جايي كه خلاف شرع نباشد، الزامي است با عنايت به اين مجموعه ملاحظات است كه مي توان گفت، رمز عظمت و جاوداني عاشورا در تعاليم شيعه، بيش از اينكه مبتني بر بزرگداشت صوري آن باشد به تامل در فلسفه و هدفهاي متعالي آن وابسته است و در غيبت جنين تاملي است كه هميشه اين خطر وجود داشته است كه حاكميتهاي جور و يا حتي حاكميتهاي نسبتا مشروع به نام اسلام و به نام اعمال خلافت شرعي، ضمن پايمال نمودن حقوق و آزاديهاي مشروع مردم يا كم اعتنايي به جوانب آن از آنان بيعت الزامي طلب كنند و در عين حال به تكريم و بزرگداشت ظاهري عاشورا پرداخت با استناد و اتكا به «تكيه هاي دولت و مجالس پر زرق و برق آن»، فرياد حق طلبانه مخالفان يا منتقدان را خاموش سازند.

اين واقعيتي است كه به استثناي معدود ساليان تحقق حكومت عدل در صدر اسلام، تاريخ 14 قرن مسلمين و حتي تاريخ چندين قرن حاكميت سلسله هاي شاهان شيعي در ايران گواه آن است. وقوع انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي در ايران تحت زعامت حضرت امام خميني (س)، كه با عبرت آموزي از اين غصب و بدعتها و به يمن احياي فلسفه عاشورا محقق گشت، يكبار ديگر اميد به پايان پذيري چنين ستم و انحرافي را در دلهاي ستمديدگان تاريخ و مسلمين سراسر عالم زنده كرد و بشريت را در معرض نابترين تجربه حاكميت حق و عدالت علوي قرار داد. اينكه در تداوم راه آن احياگر اسلام و تشيع ناب در شرايطي كه پرچم اين نهضت حق طلبانه بر دوش مقام معظم رهبري قرار گرفته، بر همه پيروان تشيع علوي است تا همنوا با معظم له و با اطاعت و حمايت از ايشان، شعله روشنگر راه نهضت امام را هوشيارانه پاسدارند و مانع از آن شوند تا خداي ناخواسته در آينده، بار ديگر تكريمهاي صوري، مقتل و مذبح عاشورا گردد.