بازگشت

تحريفي در متن يك خبر


نوشته اند كه مردي از قبيله بني تميم كه عبدالله بن حوزه ناميده مي شد، روز عاشورا سوار بر اسب به سوي سپاهيان امام حسين عليه السلام تاخت. ياران امام عليه السلام به او نهيب زدند كه مادرت در عزايت بنشيند، كجا مي تازي؟! گفت: «اني اقدم علي رب رحيم و شفيع مطاع.»، امام حسين عليه السلام از يارانش پرسيد: اين كيست؟ گفتند كه اين ابن حوزه است. امام گفت: بار پروردگارا، او را به آتش انداز! عبدالله بن حوزه كه از نفرين امام عليه السلام عصباني شده بود، به اسب خود نهيب زد؛ اسبش رم كرد و او را سرنگون ساخت و در حالي كه پاي چپش در ركاب اسب گير كرده بود و پاي راستش رو به بالا در هوا سرگردان بود، اسب وي را مي كشيد. مسلم بن عوسجه به او نزديك شد و پاي راستش را با شمشير قطع كرد؛ با اين حال اسب او را به اين سو و آن سو كشيد و سرش را آن قدر به سنگها و درختها كوبيد كه او كشته شد و خداي سبحان به زودي روحش را به آتش كشيد. [1] .

حال با توجه به منابع و متون ديگر معلوم مي شود كه در اين خبر تحريفي روي داده است و


جمله ي «اني اقدم علي رب رحيم و شفيع مطاع» از سخنان امام حسين عليه السلام است كه به اشتباه، حال يا در هنگام استنساخ و يا به علتي ديگر، به عبدالله بن حوزه نسبت داده شده است؛ چرا كه هيچ تناسبي ندارد كه آن مرد جسور و گمراه در آن شرايط، بدون هيچ گونه مناسبتي اين سخن را گفته باشد. صحيح بايد همان گونه باشد كه در منابع و متون ديگر، به اين ترتيب آمده است كه:

مردي از لشكر عمر سعد به سوي امام عليه السلام آمد و گفت: حسين كجاست؟ امام عليه السلام فرمود: من اينجا هستم. آن مرد گفت: تو را به آتش مژده مي دهم. [كنايه از اين كه تو به جهنم خواهي رفت!] امام عليه السلام فرمود: «كلا اني اقدم علي رب رحيم و شفيع مطاع...» يعني نه چنان است كه تو مي پنداري، من به سوي پروردگار رحيم و شفيع كه اطاعت مي شود، مي روم... [2] .

و بقيه ي خبر هم با مختصر تفاوتي چنان است كه گذشت. البته با ملاحظه ي منابع مختلف معلوم مي شود كه علاوه بر تحريف ياد شده، تحريفات ديگري نيز در مورد اين خبر، بويژه درباره ي نامهاي اشخاص رخ داده است. و علامه شوشتري در اين مورد و هم درباره ي نامها و اخبار چند شهيد ديگر از شهداي كربلا بحث كرده و پرده از روي برخي تصحيفها و تحريفها برداشته است كه در اينجا مجال ذكرش نيست. [3] .


پاورقي

[1] الارشاد، ج 2، ص 102.

[2] الاخبار الدخيله، ج 3، باب اول از فصل نهم، صص 192 - 191 به نقل از تاريخ طبري و مثير الاحزان ابن‏نمايي حلي؛ موسوعة کلمات الامام الحسين عليه‏السلام، ص 436، به نقل از تاريخ الطبري، ج 3، ص 322 و الکامل في التاريخ، ج 2، ص 564، با اندکي اختلاف در عبارتهاي ديگر، بويژه در نام مرد ياد شده.

[3] الاخبار الدخيله، ج 3، باب اول از فصل نهم، ص 202 - 190.