بارها شنيده ايم و در كتابهاي مجالس و مقاتل خوانده ايم كه مي گويند: امام حسين عليه السلام به حج يا به عبارت ديگر به عمره ي تمتع احرام بسته بود، اما چون دانست كه مزدوران يزيد مي خواهند حضرتش را در حرم امن الهي بكشند، ناچار شد حج خود را ناقص و نيمه تمام رها كند و به تعبير آنها، حج را به عمره ي مفرده تبديل سازد.


اما اين سخن بي گمان خطا و اشتباه است و واقعيت اين است كه امام حسين عليه السلام از همان اول به نيت عمره ي مفرده احرام بسته بود و در فقه اهل بيت عليهم السلام هم مسئله چنين است كه هر مسلماني مي تواند در ماههاي حج هم، احرام عمره ي مفرده ببندد و پس از اتمام عمره هم اختيار دارد كه به هر جا خواست برود و يا اگر خواست مي تواند عمره ي مفرده را به عمره ي تمتع تبديل كند تا اعمال حج را به جاي آرد. به هر حال هر دو كار را مي تواند بكند و اختيار با خود اوست. در كتابهاي فقهي ما، براي اين مسئله باب جداگانه اي باز شده است كه براي نمونه مي توان وسائل الشيعه را ديد كه سخنان پيشوايان معصوم عليهم السلام را درباره ي احكام عملي و موضوعات فقهي به ترتيب از اول تا آخر آورده است. مرحوم شيخ حر عاملي در آنجا باب جداگانه اي را ويژه ي اين مسئله ساخته است كه با عنوان «باب، انه يجوز أن يعتمر في أشهر الحج عمرة مفردة و يذهب حيث شاء، و يجوز أن يجعلها عمرة التمتع ان ادرك الحج» مشخص است. [1] در اين باب چهارده روايت وارده شده كه در متن دو روايت، از امام حسين عليه السلام نام برده شده است. روايت اول چنين است:

از امام صادق عليه السلام درباره ي مردي پرسيدند كه در ماههاي حج، احرام عمره بسته و پس از عمره به شهر و ديار خود برگشته بود. امام عليه السلام فرمود: اشكالي ندارد... حسين بن علي عليهاالسلام هم روز ترويه (روز هشتم ذي حجه) در حالي كه محرم به احرام عمره بود از احرام خارج شد و به سوي عراق رهسپار گشت. [2] .

و در حديث بعدي نيز امام صادق عليه السلام مي فرمايد:

... حسين عليه السلام در ماه ذي حجه در حال عمره بود، بعد در روز ترويه در حالي كه مردم به سوي مني مي رفتند آن حضرت به سوي عراق روانه شد. و هيچ اشكالي ندارد؛ كسي كه نمي خواهد حج گزارد، مي تواند در ماه ذي حجه، عمره به جاي آورد. [3] .

يكي از اساتيد حوزه علميه ي قم، استاد محمد ابراهيم جناتي در اين باره سخني دارد كه مي تواند مفيد باشد:

اين نظريه مورد تأييد اساتيد من، مرحوم آيت الله العظمي آقاي شاهرودي و مرحوم آية الله العظمي آقاي حكيم، بوده است و مدارك در اين باره موجود است. ولي با اين وصف در كتابهاي مقاتل و سخنراني بسياري از سخنرانان، اين است كه وي محرم به احرام حج شد، ولي ترسيد خونش را در خانه ي خدا بريزند؛ لذا


حج را بدل به عمره ي مفرده كرد و بعد از انجام عمره از مكه خارج شد. اين گفتار صد در صد خلاف واقع است. [4] .

يعني تبديل يا تغييري در كار نبود. امام حسين عليه السلام از همان نخست، احرام عمره ي مفرده بسته بود و پس از آنكه عمره ي مفرده را تمام كرد، از مكه ي معظمه به سوي عراق خارج شد.