بازگشت

تمايل به بكا و دوست داشتن آن


به اين معني كه اگر كسي گريه نكند، اما تمايل به اين كار داشته باشد و دلش بخواهد كه بر مصايب اهل بيت عليهم السلام بگريد و به نوعي اين تمايل را نشان بدهد، مطلوب و مستحب است. و همين است معناي آن تباكي كه در كلام معصومين عليهم السلام ديده مي شود. ميان بكا و تباكي، عموم و خصوص مطلق است. يعني هر بكائي حتما تباكي هم هست ولي بعضي از تباكي، بكا نيز هست. و چنان كه در تفسير دوم گفته شده، تباكي مقدمه ي بكا است و تباكي به اين معنا (تمايل به گريه و دوست


داشتن آن) حتما با بكا خواهد بود؛ چرا كه اگر كسي كاري را نخواهد انجام نمي دهد بويژه اگر آن كار در ارتباط با دل و تأثر قلبي باشد. گاهي اين مقدمه، قهري و ضروري نيز هست به اين معنا كه تا كاري را نخواهد و تمايل به آن نداشته باشد، آن كار را انجام نخواهد داد. مثل آن حديثي كه به نقل از امام علي عليه السلام، مي گويد:

من لم يتحلم لم يحلم

هر كس حلم و بردباري را نخواهد و تمايل خود را به حلم، به نوعي نشان ندهد. بردبار نخواهد شد. [1] .

سخن ما نيز اين است كه تا كسي «تباكي» نكند، بكا هم نخواهد كرد و همين خواستن نه تنها مطلوب و مستحبي است كه حتي گاهي ضروري و قهري هم هست و به هيچ وجه نمي تواند شائبه اي از ريا داشته باشد؛ چرا كه قهري بودن با تصنعي بودن فرق دارد.


پاورقي

[1] لؤلؤ و مرجان، ص 36 به نقل از غرر الحکم.