1. يكي از شواهد تبيين عقلاني مؤلّف، بررسي اهداف يزيد از طرح تاكتيكي در قبال مسئله ي بيعت است. هدف يزيد از اين طرح تثبيت حكومت، رفع عقده ي حقارت و حس انتقام جوييِ اوست كه در برهه اي از تاريخ به آن اقدام نمود. مؤلّف در تشريح و تبيين اهداف يزيد از اين طرح، برداشتي عقلاني ارائه داده و به بيان انگيزه ها، تمايلات، رفتار و عملكرد يزيد در قبال اين طرح و گرايش هاي وي در اين زمينه پرداخته كرده است. (ص 23 ـ 25)

2. يكي ديگر از مصاديق تبيين عقلاني، بيان تمييز امتيازات امام حسين(ع) با عبداللّه بن زبير است كه هر دو دست به قيام زدند. ايشان در سه بعد مجزّا امتيازات قيام امام حسين(ع) را بررسي مي كند كه امام را از ساير افراد و قيام ها متمايز مي سازد: امتياز در هدف، امتياز در وسيله و امتياز در نتيجه. نگاه مؤلّف در زمينه ي فوق با توجه به انگيزه ها و رفتار امام در سه بعد هدف، وسيله و نتيجه، حركتي عقلاني در تبيين تاريخي است. (ص 56 ـ 58)