بازگشت

كتاب هاي تأملي در نهضت عاشورا و حيات فكري و سياسي امامان شيعه


تأمّلي در نهضت عاشورا و حيات فكري و سياسي امامان شيعه، دو اثر مستقل از رسول جعفريان هستند. كتاب اوّل به طور مشروح و مستقل به تاريخ زندگاني امام حسين(ع) پرداخته و كتاب دوم در كنار بررسي سياسي و فكري ساير امامان، به زندگي امام سوّم نيز پرداخته است. خطوط كلي و محوري متد نگارش تاريخي مؤلّف را در دو اثر مذكور مي توان با شاخصه هاي ذيل مورد نقادّي قرار داد:

1. سبك و ساختار حاكم بر شيوه ي نگارش تاريخ ايشان، نقل و گزارش است و در كنار اين روش، روش تحليلي هم، نه به صورت روش حاكم، مشاهده مي شود؛ به عنوان نمونه، در بررسي جريان هاي مربوط به حركت امام(ع) از مدينه به مكّه به خاطر امتناع از بيعت، جزئيات حضور امام در مكّه، بيان حوادث كوفه، چگونگي لشكر يزيد و حوادث ريز مربوط به روز عاشورا بر اساس نقل و گزارش مفصّلي بيان شده است و حالت توصيفيِ صرف دارد.

2. در بررسي تاريخي حادثه ي عاشورا، نوعا به منابع اوّليه و معتبر تاريخي تكيه كرده و در قبال گزارش ها و اخبار گوناگون و متعارض توجّهي به روش تركيب نيز دارد؛ به عنوان مثال در تبيين حضور كوفيان در لشكر عمر سعد از روش تركيبي استفاده شده است.

3. چنان كه ذكر شد، ساختار حاكم و غالب بر متد نگارش تاريخي ايشان تحليل و تبيين نيست؛ امّا در مواردي از تبيين هاي عقلاني تاريخي در كالبدشكافي جزئيات عاشورا استفاده كرده كه در بحث شواهدي از تبيين ها نمونه هايي از آنها بررسي خواهد شد.

4. انتخاب گزينشي از حوادث پديده ي تاريخي عاشورا، و توضيح و تبيين برخي نقل هاي تاريخي با گزارش هاي قبلي، بيانگر نمودي از تببين روايي در اثر مؤلّف است.