نـهـضـت حـسـيني براي احياء دين در همه مظاهر و جلوه هايش از جمله (نماز) بود. بُعد معنوي وعبادي زنـدگـي، بـرتـريـن بـُعد حيات است و نماز، بارزترين نشانه حيات معنوي مسلمانان است. با توجّه به اثرات سازنده و تربيتي و بازدارنده اين ارتباط با خدا از مفاسد و منكرات، در اسلام اهميّت ويژه اي دارد.

امـام حـسـيـن (ع) در نهضت عاشورا اهتمام بسياري به نماز مي داد. مهلت شب عاشورا را آن حضرت و يـارانـش بـه نـمـاز و تـضـرّع بـه درگـاه خداوند گذراندند و از تكيه گاه خدايي براي نبرد عـاشـورا، مـدد گـرفـتـنـد. عـشـق بـه نـمـاز و نـيـايـش و تـلاوت قـرآن و اسـتـغـفـار و دعـا در دل امـام آن چـنـان بـود كـه بـه بـرادرش عـباس گفت: (از اين گروه بخواه تا نبرد را به فردا بـيندازند و امشب به تأخير افتد، باشد كه به نماز و دعا و استغفار بپردازيم. خدا مي داند كه من پيوسته علاقه به نماز وتلاوت آيات الهي داشته ام:

(لَعـَلَّنـا نُصَلّي لِرَبِّنَا اللَّيْلَةَ وَ نَدْعوُهُ ونَسْتَغْفِرُهُ فَهُوَ يَعْلَمُ اَنّي كُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَ تَلاوَةَ كِتابِهِ وَ كَثْرَةَ الدُّعاءِ وَالاِْسْتِغْفارَ.) [1] .

بـه نـقـل تواريخ، شب عاشورا از خيمه اصحاب امام حسين (ع)، آواي مناجات و زمزمه دعا و تلاوت به گوش مي رسيد.

روز عـاشـورا پـس از نـمـاز صـبـح، بـا يـاران سـخن گفت و آماده نبرد شدند. ظهر عاشورا وقتي ابـوثـمامه صائدي وقت نماز را به ياد او آورد، حضرت فرمود: نماز را به ياد آوردي! خداوند تـو را از نـمـازگـزاران و ذاكـران قـرار دهـد. آري ايـنـك اوّل وقـت نـمـاز است. سپس ‍ فرمود: از اينان بخواهيد تا دست از جنگ بردارند تا نماز بگزاريم. [2] .

سـعـيـد بن عبدالله حنفي نيز هنگام نماز امام، جلوي او ايستاد و همه تيرهاي دشمن را كه به سوي امـام مـي آمـد بـه جـان خريد تا آنجا كه نماز امام پايان يافت و او غرق در خون شد و اوّلين شهيد نماز در جبهه كربلا شد. [3] .

عـشـق بـه نـمـاز، در پـيـروان راستين اباعبداللّه الحسين (ع) بود. عبدالله بن عفيف ازدي كه در كوفه مي زيست و در مسجد كوفه آن اعتراض تند را عليه ابن زياد، نسبت به كشتن امام حسين (ع) كـرد و در نـهـايـت هـم در راه ايـن دفـاع، بـه شـهـادت رسـيـد، بـه نقل مورّخان پيوسته در مسجد بزرگ كوفه بود و تا شب نماز مي خواند. [4] .

اگـر امـام حـسـيـن (ع) را احـيـاگر فرهنگ نماز راستين بدانيم ـ آنگونه كه در زيارتنامه هاي آن حـضـرت آمـده اسـت ـ سـخـنـي بجاست. امام، هم خودش عبادتي مخلصانه داشت وهم شعائر دين را اقامه مي كرد.

در زيارت او مي خوانيم:

(اَشـْهـَدُ اَنَّكَ قـَدْ اَقـَمـْتَ الصَّلاةَ وآتـَيـْتَ الزَّكـاةَ... وَ عـَبـَدْتـَهُ مـُخـْلِصـاً حـَتـّي اَتـاكَ الْيَقينُ) [5] .

در زيـارت مـسـلم بـن عـقـيـل نـيـز ايـن تعبير ديده مي شود. [6] همچنين در بسياري از زيـارتـهـاي سـيـدالشـهـدا(ع) بـه ايـن نـكته برمي خوريم. اين جايگاه والاي نماز را در نهضت عاشورا و حماسه آفرينان آن نشان مي دهد.

پـيـام عـاشـورا، پـيـام اقـامـه نـمـاز و تـربـيـت نـسـلي نـمـاز خـوان و خـدادوسـت و اهـل تـهـجّد و عرفان است. عزاداران حسيني نيز بايد (اقامه نماز) را در درجه نخست اهتمام خويش قرار دهند تا تبعيّت و پيروي خويش را از مولايشان نشان دهند.

امام خميني (ره)در تأكيد بر همين مسأله، از عاشوراي حسيني اين گونه ياد مي كند:

(سـيـدالشـهـدا(ع) در هـمـان ظـهـر عـاشـورا كـه جـنـگ بـود و آن جـنـگ بزرگ بود و همه در معرض خـطـر بـودنـد، وقـتـي يكي از اصحاب گفت كه ظهر شده است، فرمود كه ياد من آورديد نماز را و خـدا تـو را از نمازگزاران حساب كند و ايستاد در همان جا نماز خواند. نگفت كه ما مي خواهيم جنگ بكنيم، خير، جنگ را براي نماز كردند.) [7] .