«عاشورا» حادثه اي نبود كه در يك نيم روز در سال 61 هجري اتفاق بيفتد و از قبل و بعد خود جدا باشد. هم ريشه در حوادث پيشين و تحولات اجتماعي مسلمانان از زمان رحلت پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله تا سال 60 هجري داشت، هم پيامدهاي آن و آثاري كه در فكر و عمل مسلمانان داشته، تا امروز گسترده شده است و تا دامنه ي قيامت نيز امتداد خواهد يافت.

با آن همه بهره برداري هاي حماسي، مبارزاتي، تربيتي و معنوي كه تاكنون از قيام كربلا و شهادت اباعبدالله الحسين عليه السلام شده، به نظر مي رسد كه غناي محتوايي اين نهضت خدايي، بسيار بيش از آن است كه تاكنون مطرح بوده است. امروزيان و آيندگان پيوسته بايد از اين كوثر ايمان و يقين بنوشند و سيراب شوند و تشنگان حقيقت ناب را هم سيراب سازند.

از اين رو، با همه ي كارهايي كه تاكنون در شناختن و شناساندن اين حماسه ي ماندگار انجام يافته است، زمينه ي چنين تلاش هاي فرهنگي همچنان باقي است و هر زمان به شكلي و در قالبي نوتر، مي توان درسهايي از اين حادثه تدوين كرد و آموخت و نشر داد، تا جهان و جان هاي حقجو، مجذوب جلوه ها و زيبايي هاي اين حماسه شوند. پس عاشورا براي همه و هميشه، «پيام» دارد و مي سزد كه ما هموراه پاي «درس» هاي اين كلاس ابدي بنشينيم و به مراتب بالاتري از ايمان، دين شناسي، شناخت تكليف و عمل به وظيفه برسيم.

پيام عاشورا چيست و از كجا به دست مي آيد؟

براي استخراج اين درس ها و پيام ها، از مطمئن ترين راه ها مي توان چنين ياد كرد:

1- سخنان و خطبه هاي امام حسين عليه السلام و ياران شهيد و بازماندگان شهدا؛

2- عملكرد، رفتار و شيوه ي عملي سيدالشهدا و اصحاب و خاندان او؛

3- متون و منابع معتبر تاريخي و ديني مربوط به عاشورا.

توضيح اين كه مقصود از «پيام» چيست و تفاوت آن با «درس» كدام است و ما در اين نوشته، در پي چه هستيم، در آغاز همين كتاب و پيش از شروع به متن پيام ها آمده است.

افزون بر آن، در مطلع هر يك از بخش هايي كه با عنوان: پيام هاي اعتقادي، پيام هاي سياسي، پيام هاي اخلاقي، عرفاني، تاريخي و... آمده است، تبيين جداگانه اي از مفهوم هر عنوان و قلمرو آن ديده مي شود، تا هدف نگارنده را از آن عنوان نشان دهد. پس از شرح و توضيح عناوين، محورهاي فرعي آنها را با تأكيد بر مستندات تاريخي يا شواهدي از كلمات حماسه آفرينان نهضت عاشورا تشريح كرده ايم و در برخي موضوعات، پيوند اين مفاهيم را با تاريخ معاصر و نمونه هاي گويايي از سخنان امام خميني «قدس سره» و فرهنگ جهاد و شهادت كه در انقلاب اسلامي و دفاع مقدس شكل گرفته است نشان داده ايم، تا بحث، هر چه كاربردي تر و آموزنده تر باشد و هدف از اين نوشته كه انتقال درس هاي عاشورا براي بهره گيري عمومي، به خصوص پاسداران عزيز و خانواده هايشان و نسل جديدي است كه وارث انقلاب اسلامي و يادگاران شهدايند، عملي تر شود.

در همين جا از مساعدتهاي برادر ارجمند، جناب آقاي سيد علي مقيمي در فيش برداري بخشي از منابع و موضوعات سپاسگزاري مي شود.

جواد محدثي- قم - مهر 1379