مساله «امر به معروف و نهي از منكر» بعنوان يكي از مهمترين برنامه هاي شريعت و زيربناي نظام اسلامي و عامل اجرايي قوانين اين آيين مقدس به شمار مي آيد و در قرآن مجيد با عناوين و تعبيرات مختلف از جمله به صورت ارائه يك وظيفه حتمي و تكليف موكد آمده است:

ولتكن منكم امة يدعون الي الخير و يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر و اولئك هم المفلحون. [1] .

و گاهي به عنوان بيان اوصاف و نشانه هاي مومنان راستين از آن ياد شده است چنانچه مي فرمايد:

و المومنون و المومنات بعضهم اولياء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر.... [2] .

و در كلمات پيامبر صل الله عليه وآله و سلم و ائمه معصومين عليه السلام هم در اين مورد تاكيدات فراوان وجود دارد؛ از جمله امام باقر عليه السلام مي فرمايد:

«امر به معروف و نهي از منكر، دو فريضه بزرگ الهي است كه بقيه واجبات با آنها برپا مي شوند و به وسيله اين دو، راهها امن مي گردد و كسب و كار مردم حلال مي شود، حقوق افراد تأمين مي گردد و در سايه آنها زمينها آباد و از دشمنها انتقام گرفته مي شود و در پرتو آنها، همه كارها روبه راه مي گردد». [3] .

با توجه به اين اهميت است كه عده اي از فقهاي بزرگ شيعه، جهاد را با تمام عظمتش و با تمام ابعاد و احكامش، بخشي از امر به معروف و نهي از منكر مي دانند و گوشه اي از اين وظيفه اسلامي به حساب مي آورند و جمله:

اشهد انك قد اقمت الصلاة و اتيت الزكاة و امرت بالمعروف و نهيت عن المنكر.

كه در زيارت حسين بن علي عليه السلام آمده است، گواه اين حقيقت است. و اين معنا را تفهيم مي كند كه آن حضرت با قيام و جهاد خود، وظيفه امر به معروف را به انجام رسانيده است.

به هر حال، اين موضوع با توجه به اهميتي كه داراست، در كلام و پيام حسين بن علي عليه السلام در سه محور و سه بخش مختلف، مورد توجه قرار گرفته است:

الف - اهميت امر به معروف و نهي از منكر در جامعه اسلامي.

ب - نكوهش سستي كنندگان در امر به معروف و نهي از منكر.

ج - امر به معروف و نهي از منكر، عنصر اصلي و عامل مهم در قيام حسين بن علي عليه السلام است.

اينك بخش اول:

[1] آل عمران / 104. «بايد از ميان جمعي دعوت به نيکي کنند و امر به معروف و نهي از منکر نمايند و آنان رستگارانند».

[2] توبه / 71. «مردان و زنان با ايمان، ولي (يار و ياور) يکديگرند، امر به معروف و نهي از منکر مي کنند».

[3] ان الامر بالمعروف و النهي عن المنکر... فريضة عظيمة بها تقام الفرائض و تامن المذاهب و تحل المکاسب و ترد المظالم و تعمر الارض و ينتصف من الاعداء و يستقيم الامر. (وسائل / ج 11، کتاب امر به معروف و نهي از منکر / 395).