چرا در مورد اربعين حسيني اختلاف فاحشي وجود دارد؟ برخي مي پذيرند، برخي در زمان آن اختلاف دارند و برخي ديگر اصل آن را انكار مي كنند؛ در حاليكه برخي از احاديث بدان و ارزش آن اشاره دارد و حتي زيارتي به اين عنوان نيز روايت شده است؟ اين اختلافات چگونه قابل توجيه است؟

پاسخ:

اينكه برخي اصل اربعين را انكار كنند، چنين نيست و عمده اختلافي كه وجود دارد، اين است كه اهل بيت عليهم السلام، در اربعين سال 61 - يعني بيستم ماه صفر - در كربلا بودند، و يا اربعين سال 62؟

اقوال متعددي است كه به اختصار نقل مي كنيم:

1 - اهل بيت عليهم السلام در همان سال 61 و بعد از مراجعت از شام، روز بيستم صفر به كربلا وارد شدند. اين قول تاريخ حبيب السير، آثار الباقيه ابوريحان بيروني، الملهوف سيد بن طاووس و مثير الاحزان ابن نما و نيز بعضي ديگر است. 2 - اهل بيت عليهم السلام قبل از رفتن به شام، روز بيستم صفر از كربلا عبور كرده اند؛ كه قول ناسخ التواريخ است و احتمال بعيدي به نظر مي رسد.


3 - اهل بيت عليهم السلام در سال 62، يعني يكسال بعد، در روز بيستم صفر به كربلا آمده اند. در قمقام زخام مي خوانيم: ورود اهل بيت عليهم السلام در اربعين سال 61 مشكل، بلكه خلاف عقل است؛ زيرا امام حسين عليه السلام در روز عاشورا به شهادت رسيد و عمرسعد براي دفن كشتگان خود در آنجا توقف و روز يازدهم به كوفه حركت كرد. چند روز هم در كوفه معطل ماندند. سپس از يزيد دستور رسيد كه اهل حرم را به دمشق اعزام دارد؛ كه عبيدالله از راه حران و جزيره و حلب كاروان را به شام فرستاد كه مسافت دوري است. به روايتي تا شش ماه اهل بيت عليهم السلام را نگهداشتند تا آتش غضب يزيد خاموش شد. بعد از مطمئن شدن از عدم شورش مردم، يزيد موافقت كرد كه امام سجاد عليه السلام به مدينه بازگردد و اينهمه وقايع نمي تواند در چهل روز صورت گرفته باشد. پس قطعا سال ورود اهل بيت عليهم السلام به كربلا، در سال 62 بوده است. [1] .

لكن از اين مقدمات نمي توان نتيجه گرفت كه اهل بيت عليهم السلام، در سال 62 به كربلا آمده اند؛ زيرا نگهداشتن اهل بيت عليهم السلام در كوفه به مدت زياد، قطعي نيست. با توجه به اينكه عده ي زيادي ورود اهل بيت عليهم السلام را در روز اول صفر ذكر كرده اند. مضافا بر اينكه مرحوم شهيد قاضي طباطبائي رضي الله عنه در كتاب خود [2] تمام ايرادات مبني بر آمدن اهل بيت عليهم السلام در سال 61 را پاسخ داده است. بنابراين به صرف استبعاد نمي توان به نتيجه ي قطعي رسيد و آمدن اهل بيت عليهم السلام را به كربلا در اربعين اول انكار كرد.

4 - اهل بيت عليهم السلام ابتدائا به مدينه رفته و از مدينه عازم كربلا شدند و سر مقدس امام را نيز در اين سفر با خود داشتند؛ اما نه در اربعين سال 61، بلكه پس از مراجعت به مدينه، عازم كربلا شدند. ابن جوزي از هشام و بعضي ديگر نقل كرده است كه: سر مقدس امام حسين عليه السلام با اسيران به مدينه آورده شد و سپس به كربلا حمل گرديده و به بدن امام ملحق شده است. [3] ولي در اين نقل نيامده است كه سر مقدس امام توسط چه كسي به


كربلا حمل شده و آيا اهل بيت عليهم السلام همراه سر مقدس به كربلا آمده اند يا تنها سرها به كربلا فرستاده شده و به بدنها ملحق شده است؟

برخي هم گفته اند كه امكان دارد اهل بيت عليهم السلام اول به مدينه رفته و بعد به كربلا آمده باشند، ولي نه در روز بيستم صفر، كه اربعين باشد؛ زيرا جابر بن عبدالله انصاري هم از حجاز آمده بود و رسيدن خبر به حجاز و حركت جابر از آنجا، قهرا زماني بيش از چهل روز را مي طلبد؛ مگر اينكه بگوييم جابر از مدينه نيامده و از كوفه و يا شهر ديگري عازم كربلا شده بود. [4] كه اين قول با تصريح بزرگاني چون ابن طاووس، ابن نما، شيخ بهائي و عده ي ديگري كه آمدن جابر را در روز اربعين و بيستم صفر مي دانند، منافات دارد.

با اين مقدمات، قول بهتر آن است كه اهل بيت عليهم السلام در همان سال 61 پس از مراجعت از شام و روز بيستم صفر به كربلا وارد شدند. [5] .

در مورد زيارت اربعين نيز بايد گفت: اربعين چهلمين روز شهادت امام حسين عليه السلام و يارانش است و گراميداشت خاطره ي شهيد و احياء اربعين وي، زنده نگهداشتن نام و ياد و راه اوست، و زيارت يكي از راههاي ياد و احياء خاطره است. زيارت امام حسين بويژه در روز بيستم ماه صفر كه اربعين آن حضرت است، فضيلت بسيار دارد. متن زيارت اربعين از طريق صفوان جمال از امام صادق عليه السلام روايت شده است. زيارت ديگري نيز هست كه جابر بن عبدالله انصاري در اين روز خوانده است و متن زيارت بعنوان زيارتنامه ي آن امام، در نيمه ي ماه رجب نقل شده است. [6] .