نقل است كه امام حسين عليه السلام در منزل شراف با حر و سپاهيانش روبرو شدند. حر نيز مأمور برگرداندن امام بود و يا هر جا امام مي رود، با ايشان باشد تا آنجا كه به دستور عبيدالله، امام را متوقف نمود. سؤال اين است كه اگر حسين بن علي عليه السلام از سوي حر تحت فشار نبود، به مدينه مراجعت مي نمود؟ با توجه به اينكه حضرت فرمودند: «اگر در اين راهي كه در پيش گرفته ايد، پافشاري كنيد و از ما روي بگردانيد... و فعلا خواسته ي شما غير از آن باشد كه در دعوتنامه هاي شما منعكس بود، من از همين جا مراجعت مي كنم». [1] .

پاسخ:

پاسخ اين سؤال را در سخنان امام عليه السلام، بويژه سخناني كه بعد از نماز عصر در منزل شراف صورت گرفت، مي توان يافت. سخنراني امام حسين عليه السلام در منزل شراف، جنبه ي اتمام حجت دارد. حسين بن علي عليه السلام مي خواهد بگويد كه آمدن من به شهر شما جنبه ي تهاجم و حمله ي به اين شهر و مردمان آن را ندارد و اگر كارگزاران بني اميه براي به وجود


آوردن جو مسموم، تبليغات سوئي راه بيندازند، كذب محض و خلاف واقع مي باشد؛ بلكه اين سفري است كه طبق دعوت قبلي مردم كوفه انجام گرفته است. اما اين بدان معنا نيست كه اگر مردم كوفه منصرف شدند، آن حضرت هم به خانه ي خود بازگردند. بلكه منظور آن حضرت اين است كه در صورت انصراف مردم كوفه، ما هم به اين شهر نمي آييم، اما اصل عدم بيعت با يزيد و امر به معروف و نهي از منكر، بحال خود باقي است؛ اگر چه منجر به كشته شدن ما شود. يعني اين مبارزه اگر در كوفه نباشد، در هر جاي ديگر ممكن خواهد بود.

بطور خلاصه علت اينكه امام فرمود اگر از دعوت خود برگشته ايد، من از همينجا برمي گردم، اين بود كه:

اولا: امام مي خواست با اين پيشنهاد، جلوي تبليغات شوم دشمن را بگيرد. چون در غير اينصورت دشمن شايع مي كرد كه حسين بن علي عليه السلام بر عليه حاكم وقت شورش كرده و بايد با او مبارزه كرد و اين حسين عليه السلام است كه جنگ را آغاز كرده است.

ثانيا: حضرت با اين پيشنهاد، به مردم فهماند كه حكومت يزيديان، فرزند رسول خدا (ص) را از وطن بيرون و در بيابان، آن هم به همراه فرزندانش، اسير ساخته است.

ثالثا: اين پيشنهاد امام، جنبه ي اتمام حجت دارد كه در منزل شراف به صراحت مي فرمايد: «اين سخنان من - يعني درخواست بازگشت - اتمام حجت است براي شما و رفع مسئوليت در پيشگاه خداوند».

رابعا: بعضي از روايات حاكي از اين است كه امام قصد بازگشت به سمت حجاز را داشت، ولي حر نگذاشت. كه اين مطلب نمي تواند صحيح باشد، چون امام مي دانست كه در حجاز و مكه از آسيب مأموران يزيد در امان نيست و لذا اعمال حج را ناتمام گذاشت. پس چگونه ممكن است پس از نوميدي از مردم عراق، دوباره به حجاز برگردد؟ [2] .

در هر صورت، آزاد بودن امام از سوي مردم كوفه و يا لشكريان حر، كوچكترين اثر مثبت يا منفي در اصل مبارزه ي آن حضرت نداشت. همانگونه كه اصل دعوت آنان نمي توانست انگيزه و علت مبارزه و قيام آن حضرت باشد.