در تاريخ نقل است كه مسلم بن عقيل، در كوفه موقعيتي بدست آورد كه مي توانست ابن زياد را از بين ببرد، ولي اين كار را نكرد. [1] دليل مسلم بن عقيل بر اين كار چه بود؟ مسلم مي توانست با كشتن ابن زياد سرنوشت عراق و كربلا را عوض كند.

پاسخ:

جرياني كه نقل شده از اين قرار است: هنگامي كه ابن زياد به كوفه آمد، شريك بن اعور - يكي از شيعيان بصره - نيز همراه او بود. شريك در كوفه مريض شد و در خانه ي هاني بن عروه - كه از شيعيان بود - بستري گرديد. در آن موقع مسلم بن عقيل نيز در اين خانه مخفي بود. ابن زياد تصميم به عيادت از شريك بن اعور گرفت. قبل از آمدن او، شريك بن اعور از مسلم خواست تا در فرصت مناسب و با علامت خاصي كه خواندن شعر بود، به ابن زياد حمله كند و او را از بين ببرد؛ اما مسلم چنين نكرد. بعد از رفتن ابن زياد وقتي مورد توبيخ شريك بن اعور واقع شد، گفت: هاني راضي نيست كه ابن زياد


در خانه ي او كشته شود. سپس مسلم اشاره به حديث پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم «الايمان قيد الفتك» كرده و گفت: از نظر اخلاق اسلامي اينگونه كشتن پسنديده نيست. [2] .

اما پاسخ به اينكه چرا مسلم اقدام به كشتن ابن زياد نكرد.

قولي كه از طرف هاني بن عروه نقل شده، نمي تواند چندان مورد قبول باشد، مگر آنكه بگوئيم هاني از ترس تباهي زندگي خويش از انجام اينكار معذور بود. كه با شناختي كه از او داريم، چنين چيزي بسيار بعيد و قريب به محال است. [3] .

استدلال مسلم به آن حديث هم قابل تأمل است؛ زيرا كشتن ابن زياد در آن زمان، نقش مهمي داشت. ابن زياد مردي فاسد و جاني بود. چه بسا با كشتن وي، حادثه ي عاشورا رخ نمي داد.

عده اي نيز اشاره كرده اند كه نكشتن ابن زياد، دليل سياسي داشت و آن اينكه بدنبال آن مردم شام براي گرفتن انتقام مي آمدند و كوفه را غارت مي كردند! [4] كه بايد گفت: سپاه شام در هر صورت، حتي اگر امام حسين عليه السلام هم پيروز مي شد، مي آمدند و آمدن آنان ربطي به كشته شدن ابن زياد نداشت.

بهر حال جريان فوق و نقلي كه به اين صورت در برخي از منابع تاريخي آمده است، با


شناختي كه از مسلم بن عقيل و هاني بن عروه داريم، نمي تواند مورد قبول باشد. [5] .