اگر بگوئيم كه امام حسين عليه السلام به شهادت خود و چگونگي وقوع حادثه ي كربلا علم داشتند، آيا قيام ايشان حالت جبري پيدا نمي كند؟ بخصوص اينكه خود امام در بعضي از مواقع مي فرمودند پيامبر در خواب به من چنين گفته، پس بايد چنين هم بشود؟! و يا فرمودند كه «ان الله شاء ان يراني قتيلا ان يراهن سبايا» [1] .

پاسخ:

ممكن است از ظاهر پاسخ امام به محمد بن حنفيه - كه خدا خواسته چنين بشود - و از پاسخ آن حضرت به ام سلمه - كه خدا خواسته است مرا كشته ببيند - و حضرت زينب عليهاالسلام - كه آنچه خداوند تقدير كرده حتما بوقوع خواهد پيوست - و جملات و كلمات ديگري مانند آنها، چنين استفاده مي شود كه چون حركت حسين بن علي عليه السلام و كشته شدن وي و اسارت فرزندانش چيزي مقدر و مطابق مشيت خداوند بوده و اراده ي خداوند بر آن تعلق گرفته، پس كشته شدن آن حضرت، غيرقابل اجتناب و او مجبور و مسلوب الاختيار بوده


است؛ كه در اين صورت اولا شهادت حسين بن علي عليه السلام چندان اهميت و ارزشي ندارد. ثانيا نبايد لشكر كوفه و قاتلان اباعبدالله عليه السلام را خيلي مورد ملامت قرار داد؛ زيرا كشته شدن حسين خواست خدا بوده است. پس همانگونه كه مقتول مجبور بوده است، قاتل نيز مجبور به اينكار بوده است!