بازگشت

عامل تهديد


عامل سوم، تهديد بود. افرادي كه دو عامل قبلي در آنها مؤثر واقع نمي شد، با زور و تهديد مواجه مي شدند. معاويه آنها را تهديد، دستگير و روانه ي زندان كرده و شكنجه و اذيت و آزار مي داد و در نهايت چنانچه در عقيده ي خود راسخ بودند، آنها را وحشيانه كشته و از ميان برمي داشتند.

بعد از شهادت امام حسن عليه السلام در حدود كمتر از 20 سال، معاويه جامعه ي شام را با اين سه عامل و در سايه ي زمينه هايي كه ذكر كرديم، آنگونه كه مي خواست، متحول ساخت. معاويه از زمان عمر بن خطاب تا شهادت اميرالمؤمنين عليه السلام و در زمان امام حسن عليه السلام، بر شام حكمراني مي كرد و بخاطر سالهاي طولاني حاكميت خود، به مردم، محيط و اوضاع آنجا كاملا آشنايي داشت و اساسا او مردم شام را آنگونه كه خود مي خواست تربيت كرده و پرورش داده بود. معاويه اشخاصي را شناسايي كرده و مورد آزمايش قرار داده بود. تا اينكه نهايتا با استفاده از اين سه عامل، نقشه ي خود را اجرا كرد.

مجموع اين عوامل و زمينه هايي كه قبلا ايجاد شده بود، دست به دست هم داد تا يزيد براحتي بتواند كاري را كه مي خواست، انجام دهد. البته هر چند در ظاهر موفق و پيروز شد، اما عاقبت كار و باطن كار نتيجه اي ديگر داد. [1] .



پاورقي

[1] با تلخيص و تغيير، برگرفته از آذرخشي ديگر از آسمان کربلا.