عامل اول تبليغات است؛ كه همه ي سياستمداران سعي مي كنند بوسيله ي آن افكار مردم را در جهت اهداف خود، عوض كنند و به سمتي كه مي خواهند سوق دهند. از آنجا كه فرهنگ ها و جوامع يكسان نيستند، كيفيت بكارگيري عوامل تبليغي نيز متفاوت است. عوامل تبليغاتي در جامعه ي اسلامي آنروز، مسأله ي اومانيسم، پلوراليسم و يا حقوق بشر نبود. كسي به اين حرفها گوش نمي داد، چون اسلام حاكم بود. مردم به خدا و پيامبرش اعتقاد راسخ داشتند؛ ولي زمينه هايي فراهم بود كه مي شد در تبليغات از آن استفاده كرد. مثلا روزي يكي از سربازان كوفه، به حضرت علي عليه السلام گفت: ما با نيروهاي معاويه، چه تفاوتي داريم؟! آنان هم مسلمان هستند و نماز مي خوانند و روزه مي گيرند، ما هم همينطور. پس چه تفاوتي داريم؟! اميرالمؤمنين عليه السلام از اين نوع سخنان اينگونه ياد مي كنند كه: دنيا چنان به من فشار آورد و كوچكم كرد كه برخي ها گفتند علي و معاويه در يك سطح هستند: «انزلني الدهر حتي قالوا علي و معاويه». [1] .