با اينكه هم حكومت معاويه و هم حكومت يزيد ناپاك، ناحق و ظالمانه بود، اما چرا امام حسين عليه السلام در زمان معاويه قيام نكرد، ولي در زمان يزيد قيام نمود؟

پاسخ:

علت عدم قيام امام حسين عليه السلام در زمان معاويه، تفاوت نوع حكومت يزيد و معاويه بود. به تعبير ديگر، همان عللي كه موجب صلح امام حسن عليه السلام شد، دليل خودداري امام حسين عليه السلام از قيام در زمان معاويه بود. از جمله ي اين عوامل، مهارت خاص معاويه در حل و فصل مشكلات بود؛ لذا مردم آماده قيام در برابر او نبودند.

معاويه در ميان شخصيت هاي معروف آن عصر از هوش سرشاري برخوردار بود، به طوري كه او را «داهية العرب» مي گفتند؛ و حتي آن قدر سياست، هوش، و فراست و تدبير او معروف شده بود كه مي گفتند علي سياست معاويه را ندارد، وگرنه مي توانست بر او پيروز شود! و كار به دست معاويه نمي افتاد! و شايد در همين رابطه بود كه مولا اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: «لولا كراهية الغدر لكنت من أدهي الناس» [1] به خدا قسم معاويه


از من باهوش تر، باتدبيرتر و باسياست تر نيست، ولي تقوا مانع مي شود كه هر كاري را انجام دهم.

معاويه كهنه كار و كارآزموده بود؛ ولي يزيد ناپخته، بي تجربه و فاقد اين مهارت ها.

عامل ديگر، حفظ ظاهر اسلام توسط معاويه بود؛ ولي يزيد به هيچ عنوان ولو ظاهري، به اسلام بهايي نمي داد. آشكارا شراب مي خورد و اعلام مي كرد كه اسلام را قبول ندارد.

بنابراين شرايط زماني يزيد و معاويه متفاوت بود و با هم قابل مقايسه نيستند؛ لذا عمده تفاوت شيوه ي برخورد امام حسين عليه السلام با حاكمان، به همين مسأله برمي گردد.