[1] گرچه چارچوبه تقسيم‏بندي فوق از استاد شهيد مطهري (جامعه و تاريخ، انتشارات صدرا، ص ص 58 - 65) اخذ شده ولي خصوصا در نوع دوم، هم عنوان «تاريخ عقلي» به جاي «تاريخ علمي» پيشنهاد شد و هم حاوي توضيحات جديدي است. هم چنين بحث تفصيلي‏تر و کاملتر اين موضوع از سوي «هگل» مطرح شده که تاريخ سه گونه مي‏داند: الف - تاريخ دست اول، که گزارش گواهان عيني رويدادهاست؛ ب - تاريخ انديشنده (انديشه‏گرايانه) که اين نوع دوم، خود به شش گونه فرعي ديگر منقسم مي‏شود؛ (که براي رعايت اختصار نيامد) و نوع سوم «تاريخ فلسفي» است. براي مطالعه‏ي تفصيلي اين بحث مراجعه شود به: گ. و. هگل، عقل در تاريخ، ترجمه حميد عنايت، موسسه انتشارات علمي دانشگاه صنعتي شريف: 1366، ص شانزده - هيجده مقدمه و ص 1 - 55 در اصل کتاب.