بازگشت

تأثير پذيري جامعه از الگوي امام حسين


الگوسازي از قيام عاشورا سبب شد كه جامعه مسلمانان تحت تأثير امام و يارانش قرار گيرند كه در اينجا به چند نمونه از اين تأثيرات اشاره مي كنيم:

اول: تأثير در جامعه آن عصر:

مردم كوفه وقتي از خواب غفلت بيدار شدند كه اسيران أهل بيت عليه السلام را وارد كوفه كردند و آنها براي مردم سخنراني كردند و آن هنگام بود كه كوفيان متوجه شدند كه امام حسين عليه السلام شهيد شده است و چنان ناراحت شدند كه در تاريخ نقل شده:

مردم در آن روز حيران بودند، گريه مي كردند و دست هايشان را در دهان مي گذاردند [1] اين مطالب نشان مي دهد كه تبليغات اهل بيت عليهم السلام خصوصا حضرت زينب و امام سجاد عليه السلام در مردم كوفه كاملا مؤثر افتاد، [2] سپس همين تبليغات در شام تكرار شد و مردم آنجا را تا حدودي متحول شاخت [3] .

و همين تحولات روحي بود كه بعدا قيام مختار و توابين را شكل داد. [4] .

دوم: تأثير در جامعه بشريت در اعصار بعدي:

واقعه ي عاشورا و قيام امام حسين عليه السلام در طول تاريخ اسلام، هميشه سرچشمه حركت هاي انقلابي عليه ستمگران بوده و حتي در ملت هاي


غير مسلمان (مثل قيام هند عليه انگلستان) تاثير داشته است.

البته اين تاثير در ميان شيعيان پررنگ تر و عميق تر بوده است تا آنجا كه علماي شيعه را در همه ي كشورها به عناصر ضد طاغوت و ضد ظلم تبديل ساخته است.اين مطلب در مورد انقلاب اسلامي ايران نيز روشن گشت و حتي رهبر راحل انقلاب حضرت امام خميني رحمه الله در موارد متعددي به آن اشاره نموده است.

هر چند اين مطلب (بررسي تأثيرات قيام امام حسين عليه السلام در نهضت ها) خود احتياج به نگارش يك كتاب مفصل دارد و از فرصت اين نوشتار بيرون است ولي براي نمونه به تاثيرهاي عاشورا بر برخي ابعاد انقلاب اسلامي ايران اشاره مي كنيم:

1 - تاثيرپذيري و الگوگيري حضرت امام خميني رحمه الله از نهضت عاشورا و شخص امام حسين عليه السلام و ستم ستيزي و ذلت ناپذيري او كاملا روشن بود.

2 - تاثير قيام عاشورا بر قيام پانزده خرداد سال 1342 ه. ش مشهود بود.

3 - قيام عاشورا بر شكل گيري حركت هاي مردمي در سال 1357 ه. ش. تأثير داشت خصوصا در مورد تبديل شدن عزاداري عاشورا و تاسوعاي آن سال به يك مانور بزرگ انقلابي، كه موجب فرار طاغوت از كشور ايران شد.

4 - تاثير واقعه كربلا بر مقاومت مردم ايران در جنگ تحميلي (1359 - 1367 ش) آنقدر زياد بود كه جوانان با ياد حسين عليه السلام و شعارهاي او و با الگوگيري از ياران و فرزندان آن امام همام، به ميدان مي رفتند و حماسه ها مي آفريدند و تا پاي جان مي ايستادند و شربت شيرين شهادت را


مي نوشيدند.

5 - مقاومت رهبر انقلاب و كارگزارن نظام در مقابل استكبار جهاني (آمريكا و ياوران آن...) متأثر از بعد سياسي نهضت عاشورا بود، بطوري كه با وجود قدرتمندي دشمن در سال هاي متمادي هيچ هراسي به دل راه ندادند و مردانه ايستادند.

6 - حركت هاي ضد استكباري از حسين گونه بودن انقلاب اسلامي ايران در لبنان، افغانستان تأثير پذيرفتند كه اين نيز از تأثيرات با واسطه قيام عاشورا به شمار مي آيد.

بررسي هر كدام از اين ابعاد نياز به نگرش كتابي دارد ولي ما بعنوان شاهد چند مورداز سخنان امام راحل قدس سره را ذكر مي كنيم:

در فروردين سال 1342 ه.ش امام خميني رحمه الله در سخنان خويش مردم را به صبر و استقامت دعوت مي كند و مي فرمايد:

«پيشوايان بزرگوار ما حوادثي چون روز عاشورا و شب يازدهم محرم را پشت سر گذاشته اند و در راه دين خدا يك چنان مصايبي را تحمل كرده اند...

عيب است براي كساني كه ادعاي پيروي از حضرت امير عليه السلام و امام حسين عليه السلام را دارند در برابر اين نوع اعمال رسوا و فضاحت آميز دستگاه حاكم خود را ببازند... [5] «.

امام خميني بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در تاريخ 30 / 7 / 85 در جمع علماي غرب تهران فرمودند: «اسلام را تا حالائي كه شما مي بينيد ما


نشسته ايم، سيد الشهدا زنده داشته است... براي تقويت اسلام مخالفت، با ظلم، قيام كرد...»

و سپس ايشان توصيه مي كنند كه مجالس عزاداري امام حسين عليه السلام را زنده نگه داريم [6] .

امام خميني در اوج جنگ تحميلي در تاريخ 16 / 11 / 65 در پيامي فرمودند:

«از ملت دلاور مسلمان ايران هم انتظاري جز ادامه ي راه حسين عليه السلام و زينب عليهاالسلام نيست كه اين راه را انتخاب كرده اند. ملتي كه سالار شهيدان را پيشوا و ايثار و فداكاري را سلاح و شهادت را سبب جاودانگي خود مي داند از چه مي ترسد و با چه كسي جز خدا معامله مي كند. [7] «.

امام خميني در وصيت نامه الهي و سياسي خويش به پيروي حسين عليه السلام و دعاي عرفه ي او افتخار مي كند و به برپايي مراسم عزاداري سيد الشهدا توصيه مي كند و مي فرمايد: «لازم است در نوحه ها و اشعار مرثيه و اشعار ثناي از ائمه حق عليه السلام به طور كوبنده فجايع و ستمگري هاي ستمگران هر عصر و مصر (شهر) يادآوري شود... [8] «.

و در يك كلام خميني، حسيني بود و حسيني زيست و ياراني حسيني داشت كه برخي خود را فداي راه او نمودند كه راه حسين عليه السلام بود و برخي آماده اند كه راه او را ادامه دهند (و منهم من قضي نحبه و منهم من ينتظر) [9] .



پاورقي

[1] لهوف، ص 65، تأليف علي بن موسي بن جعفربن محمد بن طاوس (م 664)، المطبعة الحيدرية في النجف - 1369 ه - طبع ثاني - مطبعة امير قم - 1368 ه -. ش.

[2] لهوف، از صفحه 64 تا 68.

[3] همان، ص 77 تا 82.

[4] بحار، ج 45 و نيز لهوف (وقايع متاخره عن قتله)، ص 93 به بعد به نقل از ابي مخنف.

[5] صحيفه نور، ج 1، ص 38، وزارت ارشاد اسلامي - بهمن 1361.

[6] همان، ج 10، ص 30.

[7] همان ج 20 ص 60.

[8] همان، ج 21، ص 173 - 171.

[9] سوره‏ي احزاب، آيه‏ي 23.