جهاد ناميست وحشت انگيز! چون زندگي و ادامه ي حيات هر فردي بستگي به شركت در جهاد دارد از آنجائي كه مي داند بازگشت از ميدان جنگ و ادامه ي زندگي نزد زن و فرزندانش قابل حدس و گمان نيست و گمان مرگ و كشته شدن ترجيح بيشتري دارد، از نام جهاد بيم دارد. وقتي بوق رفتن به ميدان مبارزه را شنيد، به


دسيسه هاي مختلفي چنگ مي زند تا اينكه از اين ورطه، رهائي يابد. اينجاست مي فهميم چگونه جهاد به عنوان ابزار امتحان خدا قرار گرفته است.

از اين رو در سوره ي محمد صلي الله عليه و آله امتياز صف منافقان و مؤمنان را نزول آيه ي جهاد مي داند. ميدان جهاد را براي مؤمنان، مركز اظهار عشق به خدا، و جايگاه شرف و فضيلت ما و محل شكوفائي استعدادها، و پايداري و مقاومت و پيروزي مي دانند و در چنين ميداني ترس براي آنان معني ندارد.

اما براي «منافقان»، ميدان مرگ و نابودي و بدبختي است، مركز جدائي از لذائذ دنياست، او صحنه ي جهاد را تاريك و ظلماني مي نگرد لذا خود را با آينده ي وحشتناك و بيمناك مواجه مي بيند.

فاذا انزلت سورة محكمه و ذكر فيها القتال رأيت الذين في قلوبهم مرض ينظرون اليك نظر المغشي عليه من الموت. [1] .

منظور از «سوره محكمه» آن سوره هائي است كه مسأله ي جهاد را بيان مي كنند. چون آيات جهاد، معمولا از قاطعيت فوق العاده اي برخوردار است. و تناسب بيشتري با مفهوم اين واژه دارد، اما منحصر به آن نيست. [2] .

در همين زمينه به چند مورد اشاره مي شود.