بازگشت

شرك در توحيد و شرك در اطاعت


2-شرك بر دو قسم است: يكي شرك در توحيد اعم از توحيد ذاتي، مثل اينكه


تعدد آلهه را معتقد باشد. و اعم از توحيد صفاتي، مانند اينكه صفت خدا را همانند صفت انساني بداند همانطوري كه صفت نويسندگي و سخنراني دو موصوف را مي طلبد نسبت به خداوند نيز قائل به تعدد موصوف باشند. و يا توحيد افعالي شرك در توحيد افعالي به گونه اي است كه براي خدا در كارهايش شريك قائل بشوند. و ديگر شرك در انجام وظيفه و اطاعت يعني در مرحله ي امتثال بدون قيد و شرط خدا را اطاعت نمي كند بلكه از دستورهاي مخالف فرمان خدا پيروي مي كنند. در برابر حاكم ستمگر تسليمند و اوامر او را مثل اوامر الهي مطاع مي دانند. نسبت به كارهاي معصيت زن و فرزند مخالفتي ندارد بلكه بخاطر رضاي آنان غضب و خشم خدا را مي خرند. و لذا امام باقر عليه السلام در ذيل آيه ي

و ما يومن اكثرهم بالله الا و هم مشركون. [1] .

فرموده است كه شرك در آيه شرك فرمانبرداري است نه شرك در توحيد. [2] .

هدف از اين مقدمه اين است كه سياستمداران دين مردم زير سلطه خود را آزادي فرهنگ ديني نمي دادند؛ چون اگر آنان انواع شرك را مي فهميدند بر عليه طاغوت قيام مي كردند و در نتيجه افكار شوم و پليد زورگويان بر مردم حكمفرما نمي شد.


پاورقي

[1] يوسف /106 - يعني اکثر آنها که مدعي ايمان به خدا هستند مشرکند.

[2] اخلاق فلسفي، ج 6، ص 58.