«حارث بن عبداللّه» [1] از سيد الشهدا (ع) از تفسير آيه شريفه (والشمس و ضحها) سؤال كرد، امام (ع) در پاسخ فرمود: مراد از (والشمس و ضحها) وجود مقدس رسول خدا (ص) است كه خورشيد عالمتاب است و با طلوع خود، به تاريكها و ظلمتهاي عصر جاهليت، پايان داد. مـراد از (والـقـمـر اذا تـلاهـا) اميرالمؤمنين (ع) است كه هنگام غروب خورشيد، ماه بيرون مي آيد و جانشين خورشيد مي گردد. مـراد از (والـنـهـار اذا جـلاهـا) كـه روي صـفـحـه زمين را روشن مي كند، وجود مقدس قائم آل محمد (ع) است كه زمين را پر از عدل و داد مي نمايد. مـراد از (والـلـيـل اذا يغشاها) كه شب، صفحه زمين را مي پوشاند، «بني اميه» هستند كه با ظلم و تعديات بي حد و حصر خود، جهان اسلام را در تاريكي فرومي برند [2] البته تطبيق آيه شريفه «والليل» بر «بني امية» از باب ذكر مصداق است و الا در روايات عديده بر كـلـيـه حـكـام جور و ستمگران غاصب كه به جاي خورشيد و ماه نشستند و مردم را در تاريكي قرار دارند، اطلاق شده است [3] .

[1] «حـارث هـمـداني» از تابعين و از خواص اصحاب اميرالمؤمنين (ع) است که علوم زيادي را از حـضـرت کـسب کرده است، «قبيله همدان» در ولا و دوستي حضرت نظير ندارند لذا حضرت در حق آنان مي فرمايد:

فلو کنت بوابا علي باب جنة

لقلت لهمدان ادخلي بسلام

«حارث»، راوي حديث: «لا يموت عبد يحبني فتخرج نفسه حتي يراني حيث يحب»است وي از اختلاف مردم نسبت به اميرالمؤمنين (ع) رنج مي برد، اما حضرت، جمله معروف را به او فرمود که: «اعرف الحق تعرف اهله» و فات حارث را بين سالهاي 63 تا 70 نوشه اند (تنقيح المقال، ج1 ص 245 ـ اعيان، ج4، ص 366 بحار، ج39، ص 239 الحديد، ج1، ص 299).

[2] بحار 24 /79.

[3] نور الثقلين، ج5، ص 585 تفسير برهان، ج4، ص 466 تفسير صافي، ج2، ص 822.