بازگشت

نكات قابل توجه در اين جريان


1 ـ خـبـر غـيبي اميرالمؤمنين (ع) از حادثه كربلا، چنانچه حضرت در مسجد كوفه هم، «خالد بن عـرفـطه» را امير لشكر و «حبيب بن حمار» را پرچمدار سپاه ابن زياد در فاجعه طف معرفي كرد و «ابن ابي الحديد» اين خبررا در فهرست اخبار غيبيه اميرالمؤمنين (ع) آورده است [1] 2 ـ اعـتقاد قلبي «جردا» همسر هرثمه به اميرالمؤمنين (ع) و اينكه اين خبر، لامحاله و اقع خواهد شد و اينكه در آن عصر هم چه بسا شوهر، شيعه نبوده ولي زن از طرفداران جدي تشيع بوده است. 3 ـ بـهـانـه «هـرثمه» كه گفت: «تركت اهلي و ولدي اخاف عليهم من ابن زياد» بهانه تازه اي نـيست و مشابه آن در «غزوه احزاب»است عده اي خدمت رسول خدا (ص) رسيدند و براي شركت نـكـردن در جنگ گفتند خانه هاي ما درب و پيكر ندارد و ايمن از دزد و دشمن نيست، اما در واقع قصد فرار از جنگ داشتند: (ان بيوتنا عورة و ماهي بع و رة ان يريدون الا فرارا) [2] بـهـانـه ديـگـر در «غـزوه تـبوك» بود، هنگامي كه پيامبر (ص) مسلمانان را آماده نبرد با روميان مـي كـرد، «جـد بـن قـيس» از بني سلمه گفت: «يا رسول اللّه (ص)! اجازه دهيد من در مدينه بـمـانـم، زيـرا اگـر به تبوك بيايم و نگاهم به دختران رومي بيفتد، دچار فتنه و فساد مي شوم!!» پيامبر (ص) هم اجازه فرمود تا در مدينه بماند اما آيه 49 سوره برائت در مذمت او نازل شد كه شما الان هم در فتنه واقع شده ايد [3] (ومنهم من يقول ائذن لي و لا تفتني الا في الفتنة سقطوا و ان جهنم لمحيطة بالكافرين) [4] و لـي «هـرثـمة» هرچند سعادت شركت در واقعه كربلا را پيدا نكرد، ولي سپاه دشمن را هم كمك نكرد. 4 ـ شـبـيـه عبارت «لا يغيثنا الا ادخله اللّه النار» را خطاب به «عبيداللّه بن حرجعفي و عمرو بن قيس مشرقي» هم تكرار شده است و تكرار آن دليل اهميت مساله است كه تمام كساني كه در كربلا و اطراف آن فرياد استغاثه سيدالشهدا (ع) را شنيدند ولي بي تفاوت ماندند و يا به كمك سپاه مقابل شـتافتند، همه آنان اهل آتش هستند و اين مساله، شدت و جوب اطاعت امام معصوم (ع) را ميرساند و مـخـالـفـت بـا آنـان مـوجب عذاب الهي مي شود، چنانچه وقتي «عروة بن داوود دمشقي» در نبرد صفين در مقابل اميرالمؤمنين (ع) قرار گرفت گفت: «اي ابـو الـحـسـن! اگـر معاويه از جنگ با تو اكراه دارد، من مشتاق جنگيدن با شما هستم!!!»، حضرت ضربه اي به او زدند كه نيمي از بدنش به سمت راست و نيمي ديگر به سمت چپ افتاد آنگاه امام (ع) فرمود: «اذهـب يـا عـروة! فـاخـبـر قـومك، اما والذي بعث محمدا بالحق لقد عاينت النارواصبحت من النادمين» [5] «اي عـروه! بـه دوسـتانت خبر ده، به خدايي كه پيامبر (ص) را برگزيد سوگند! آتش را ديدي و پشيمان شدي».


پاورقي

[1] الحديد، 2 / 286.

[2] احزاب / 12.

[3] مجمع البيان، 5 / 36.

[4] توبه / 49.

[5] وقعه صفين، 458.