بازگشت

چرا محمد بن حنفيه در كربلا شركت نكرد؟


الـبـته اشكال حاضر نشدن در و اقعه طف، تنها متوجه «محمد بن حنفيه» نيست بلكه اين قضيه دامن بسياري از بزرگان آن عصر را نيز مي گيرد، از جمله «ابن عباس،عمر الاطرف، عبداللّه بن جعفر، جابر بن عبداللّه انصاري» و صدها نفر از اخيار و بزرگان آن عصر. مرحوم علامه مامقاني در حالات محمد بن حنفيه پاسخي كلي از ايشان و همه كساني كه در كربلا شـركـت نكردند، داده اند كه عبارت ايشان را نقل مي كنم و قضاوت رابه عهده خوانندگان محترم مي گذاريم: «والـحـسـين (ع) حين حركته من الحجاز و ان كان يدري هو انه يستشهد بالعراق الا انه في ظاهر الـحـال لـم يـكـن ليمضي الي الحرب حتي يجب علي كل مكلف متابعته و انما كان يمضي للامامة بمقتضي طلب اهل الكوفة فالمتخلف عنه غير مؤاخذ بشي و انما يؤاخذ لترك نصرته من حضر الطف او كـان بـالـقـرب مـنه علي وجه يمكنه الوصول اليه و نصرته و مع ذلك لم يفعل و قصر في نصرته فالمتخلفون بالحجاز لم يكونوا مكلفين بالحركة معه حتي يوجب تخلفهم الفسق و لذا ان جملة من الاخـيار الابدال الذين لم يكتب اللّه تعالي لهم نيل هذا الشرف الدائم بقوا في الحجاز و لم يتامل احد في عدالتهم» [1] امـام حـسين (ع) موقع حركت از حجاز، هر چند واقعا مي داند كه در عراق به شهادت خواهد رسيد ولـي بحسب ظاهر، براي جنگ نمي رود تا بر همه مكلفين متابعت و همراهي امام واجب باشد، بلكه حـضرت براي اجابت دعوت مردم كوفه حركت مي كند و هر كس كه نرفت، مؤاخذه نمي شود، بلي، آنـانـي كـه در كـربـلا يا در سرزمينهاي اطراف آن بودند و مي توانستند حضرت را كمك كنند ولي كـوتـاهـي كـردنـد، مـؤاخـذه مـي شـونـد امـا آنـانـي كـه در حجاز بودند، واجب نبود كه همراه امـام (ع) حـركـت كنند تا تخلف آنان موجب فسق بشود و لذا بسياري از خوبان و نيكان آن عصر كه به فيض شهادت نايل نيامدند، در حجاز ماندند و احدي هم در عدالت آنان شبهه و تاملي نكرد». در «مناقب ابن شهر آشوب» آمده است كه از محمد بن حنفيه سؤال كردند چرا در «وقعه طف» شركت نكردي؟

در پاسخ گفت: «ان اصحابه عندنا لمكتوبون باسمائهم و اسما ابائهم» [2] «اسامي شهداي كربلا و نام پدرانشان از قبل در نزد ما نوشته شده بود».


پاورقي

[1] تنقيح المقال، 3 /112، «محمد».

[2] مناقب، 4 /53.