بازگشت

نامه امام حسين به معاويه در مورد مصادره اموال معاويه


«مـن الحسين بن علي الي معاوية بن ابي سفيان: اما بعد، فان عيرا مرت بنا من اليمن، تحمل مالا و حـلـلا و عـنـبرا و طيبا اليك لتودعها خزائن دمشق، و تعل بها النهل ببني ابيك و اني احتجت اليها فاخذتها، والسلام [1] كـاروانـي از يـمـن، اموال و زينت آلات و عنبر و عطريات را به دمشق حمل مي كرد، امام حسين (ع) اينها را ضبط نمود و به معاويه نوشت كه: «كارواني از يمن، عطرياتي را به دمشق حمل مي كرد كه تو آنها را در خزائن دمشق ذخيره نمائي تا تشنگان اولاد پدرت را مكرر سيراب كني، من به آن اموال نياز داشتم، لذا آنها را مصادره كردم». مـصـادره دومـي هم توسط امام حسين (ع) در زمان يزيد اتفاق افتاد كه اموالي را از يمن براي يزيد مـي بـردند، حضرت در محل تنعيم آنها را مصادره كرد و سپس به صاحبان شتر فرمود: «هر يك از شـمـا مـي خـواهد همراه ما به عراق بيايد و هر كس هم كه مي خواهد از اينجا برود، ما كرايه او را به مقداري كه آمده، پرداخت مي كنيم». [2] .

«علامه بحرالعلوم» اين اخبار را صحيح نمي داند و مقام امام معصوم (ع) را بالاتر از اينها مي داند كه اموال حكومت را ضبط نمايد و بين محتاجين تقسيم كند [3] براي تبيين مساله لازم است به چند مساله توجه داشته باشيم: اولا: پيامبر (ص) اموال مشركين را مصادره كرده است، هنگامي كه اصحاب خود را جمع كرد و حتي براي رفتن قرعه هم مي انداختند و از يكديگر سبقت هم مي گرفتند، فرمود:«هذه عير قريش فيها اموالهم، لعل اللّه يغنمكموها». [4] ايـن كـاروان قـريش است، اموالتان در اين كاروان مي باشد (بشتابيد تا) شايد خداوند شما را بي نياز كند». و ثانيا: بني اميه و بني عباس همگي غاصب و تصرفات آنها غير شرعي و حرام بوده است و حتي بر طبق روايـات اسـلامي، ترافع و تخاصم در نزد آنها حرام است بنابراين، خليفه هر عصر، امام معصوم همان عـصـر است و ساير تصرفات و مداخلات بايد به اجازه آنها باشد و در عصر غيبت، با اذن فقهاي عادل مي باشد. و ثـالـثـا: امام (ع) بدينوسيله عدم مشروعيت حكومتهاي غاصب را مي رساند و اعلان مي كند كه اين اموال، مربوط به بيت المال است و امثال معاويه و يزيد، حق تصرف در اين اموال را ندارند. مـضافا كه اصحاب ائمه (ع) در آن عصر، همين تلقي را داشتند و متوجه بودند اموالي را كه از طريق دستگاه بني اميه و بني عباس به دست مي آورند، باطل است و حق تصرف ندارند، لذا آنها را به خدمت ائمه (ع) مي آوردند، چون معتقد بودند زمين و آنچه در آن است فيها از آن امام معصوم (ع) است.


پاورقي

[1] ناسخ التواريخ، 1 /195 احوالات سيدالشهدا (ع).

[2] طبري، 5 /385 ـ البداية و النهاية، 8 /166، حياة الحسين، 3 /59.

[3] رجال بحرالعلوم، 4 /48.

[4] مغازي، واقدي، 1 /20.