گرچه مضمون خطبه ي شريفه براي مستمعان و حاضران مجلس، قيام حسين بن علي عليه السلام را در آينده ترسيم مي كند و از امر به معروف عملي آن حضرت در آينده خبر مي دهد و شنوندگان را به آمادگي و


همكاري با اين قيام دعوت مي كند، ولي در آخر اين خطبه اين حقيقت با صراحت كامل مطرح گرديده و بر اين حركت پر شور و تاريخي تصريح شده است: «اللّهمّ انّك تعلم انّه لم يكن ما كان منّا منافسة في سلطان... فإنّكم إن لا تنصرونا و تنصفونا قوي الظّلمه عليكم و عملوا في إطفاء نور نبيّكم» خدايا بي شك تو مي داني آنچه از ما سر زده (مبارزه ما بر ضد بني اميه) نه رقابت در به دست آوردن قدرت سياسي است و نه جستجوي ثروت و نعمت دنيوي، بلكه براي اين است تا اصول و ارزشهاي درخشان آيين تو را ارائه دهيم و جامعه ي اسلامي را اصلاح كنيم... بنابراين شما گروه علماي دين اگر ما را ياري نكنيد و در گرفتن داد، با ما همصدا نگرديد ستمگران در مقابل شما قدرت بيشتري پيدا خواهند كرد و در خاموش كردن مشعل فروزان «نبوت» فعالتر خواهند شد.

هدفي كه حسين بن علي عليه السلام در اين خطبه بيان نموده است همان است كه سه سال پس از آن و به هنگام حركت از مدينه در وصيتنامه تاريخي اش اشاره بدان فرموده است. [1] .

و من نه از روي خودخواهي از مدينه خارج شدم، و نه براي خوشگذاراني، و نه براي فساد و ستمگري؛ بلكه هدف من از اين سفر امر به معروف و نهي از منكر و اصلاح امور امت است.

و پيروان ائمه عليهم السلام از علما و روحانيون نيز در طول تاريخ در اين راه قدم برداشتند و در راه احياي اسلام و قرآن نه شهيد اول و شهيد ثاني و شهيد ثالث بلكه صفي عظيم از «شهداء الفضيلة» [2] را تشكيل


دادند كه نام آنان زينت بخش تاريخ است و شهداي گمنامي كه بايد در كتاب «عليين» با نام آنان آشنا گرديد و بايد خاضعانه در پيشگاهشان چنين گفت:

«سلام بر حماسه سازان هميشه جاويد روحانيت كه رساله ي علميه و عمليه خود را به دم شهادت و مركب خون نوشته اند و بر منبر هدايت و وعظ و خطبه ي ناس از شمع حياتشان گوهر شب چراغ ساخته اند. افتخار و آفرين بر شهداي حوزه و روحانيت كه در هنگام نبرد، رشته ي تعلقات درس و بحث و مدرسه را بريدند و عقال تمنيات دنيا را از پاي حقيقت علم برگرفتند و سبكبار به ميهماني عرشيان رفتند و در جمع ملكوتيان شعر حضور سرودند. سلام بر آنان كه تا كشف حقيقت تفقه به پيش تاختند و براي قوم و ملت خود منذران صادقي شدند كه بند بند حديث صداقتشان را قطرات خون و قطعات پاره پاره ي پيكرشان گواهي كرده است و حقا از روحانيت راستين اسلام و تشيع جز اين انتظاري نمي رود كه در دعوت به حق و راه خونين مبارزه مردم خود، اولين قربانيها را بدهد و مهر ختام دفترش شهادت باشد». [3] .