طبق نقل تاريخي ، امام در سوم شعبان سال چهارم هجري متولد شد. گفته شده كه مدت حمل ايشان فقط شش ماه بوده است . چنان كه يحيي بن زكريا (ع) نيز پس از شش ماه تولد يافت . امام در داماني پاك پرورش يافت ودر زندگي خود قرآن را تجسم عيني بخشيد وحيات فردي واجتماعي خود را با آن منطبق ساخت . همواره روزه مي گرفت و شب ها به نماز مي ايستاد، 25 بار پياده به حج مشرف شد، در حالي كه امكانات سفر براي ايشان فراهم بود. او همواره به جلب خشنودي خدا نظر داشت و رحمت و نصرت او را مي طلبيد و مصداق بارز اين آيه قرآن بود: (انما يخشي الله من عباده العلماء)؛فقط بندگان دانشمند هستند كه از خداوند خشيت دارند.

اين شخصيت با عظمت ، همان انسان شريفي است كه پيامبر (ص) در موارد متعددي او را توصيف كرده وستوده است . براي نمونه به برخي از آنها كه مورد اتفاق شيعه و سني است ، اشاره مي كنيم :

1. حسين جوان بهشتي است : «ان الحسن و الحسين سيدا شباب اهل الجنة »؛همانا حسن و حسين سرآمد جوانان بهشتي اند.

2. حسين از اهل بيت رسول خدا (ص) است : «هر فرزندي از فرزندان آدم ، رابطه خويشاونديش به پدرشان منتهي مي شود، جز فاطمه كه من پدر فرزندان او در رابطه خويشي نزديك و پدرانه با آنها مي باشم .».

3. حسين براي امت اسلامي امام است : «اين دو پسرم ـ حسن و حسين ـ امام هستند، چه قيام كنند و چه سكوت كنند».

4. حسين نگهبان امت اسلامي است : «اهل بيت من پناه و امان امت است .»

5. حسين رفتاري پسنديده و مشروع دارد: «...چه قيام كنند و چه سكوت كنند.»

6. حسين مرتبط ومنسوب به قرآن است : «اين دو [عترت و قرآن ] از هم جدا نمي شوند تا اين كه در كنار حوض كوثر بر من وارد گردند.».

7. حسين گل سرسبدِ دنياست : «حسن وحسين دو گل خوشبوي دنيا هستند.»

8. حسين در امتداد شمايل پيامبر (ص) است : «حسين از من است و من ازحسين .»

9. حسين شهيد راه اسلام است : «فرزندم حسين در سرزمين كربلا به شهادت خواهد رسيد.»

10. حسين وارث صفات پيامبر (ص) است : «براي حسن ، قدرت و سيادت و هيبت خود را وبراي حسين بخشندگي و شجاعتم را به ارث مي گذارم .»