خداوند سه دسته از ملائكه را به حسين عليه السلام عطا فرموده است. دسته اول فرشتگاني كه در ايام حيات آن حضرت خادم ايشان بودند. در روايت ها آمده است كه اسرافيل بر جبرئيل افتخار كرد كه او صاحب و همراه حاملان عرش و صورت هاست و مقرب ترين ملائكه از نظر مكان است. جبرئيل نيز افتخار كرد كه امين وحي و فرستاده خدا به سوي پيامبران مي باشد و صاحب قذوف و خسوف و صيحه و زلزله ها مي باشد. آنگاه داوري به نزد خدا بردند. خطاب به آنها وحي آمد كه ساكت شويد. قسم به عزت و جلالم كسي را آفريده ام كه از شما بهتر است.

پرسيدند: چگونه، در حالي كه ما را از نور عظمت خود خلق كرده اي؟ آنگاه به ساق عرش نگاه كردند، ديدند كه بر آن نوشته شده است لا اله الا الله، محمد و علي و فاطمة و الحسن و الحسين آنگاه شرمنده شدند و جبرئيل گفت: پروردگارا! به حق آنها بر تو، از درگاهت مي خواهم كه مرا خادم آنها قرار بدهي. خداوند درخواستش را پذيرفت و جبرئيل خادم آنها شد. ولي حسين عليه السلام (در اين باره) ويژگي خاصي دارد، زيرا جبرئيل عليه السلام گهواره او را تكان مي داد و برايش لالايي مي خواند و مي گفت: در بهشت نهري از شير جاري است كه متعلق به علي، حسن و حسين عليهم السلام است. هر كس محب آنها باشد، بي دردسر وارد بهشت مي شود.

همچنين جبرئيل عليه السلام بارها از بهشت براي امام حسين عليه السلام ميوه و زيور آورد و لباسش را رنگ زد و در عزاي او نازل شد و تربتش را با خود برد و با اينكه پس از وفات پيامبر خدا نازل نشد، اما آن طور كه در روايت امام سجاد عليه السلام آمده است، وقتي حسين عليه السلام به شهادت رسيد، جبرئيل بر زمين نازل شد. امام سجاد عليه السلام فرموده است: وقتي حسين عليه السلام به شهادت رسيد، در حالي كه آنها در اردوگاه بودند، كسي نزد آنها آمد و فرياد سر داد. به او گفته شد چرا فرياد مي زني؟ گفت چرا فرياد نكنم، در حالي كه پيامبر خدا ايستاده و يك بار به زمين مي نگرد و بار ديگر به حزب و گروه شما، و من خوف آن دارم كه بر اهل زمين نفرين كند و زمين و هر آنچه در آن است هلاك شود. در اين هنگام بسياري از آنها متنبه شدند. امام سجاد فرمود: آن كسي كه فرياد مي زد، جبرئيل بود. و در صورتي كه اجازه داشت آنچنان صيحه اي مي كشيد كه جانشان از بدنشان جدا مي شد، اما خداوند به آنها مهلت داد.

آنچه بيان شد، درباره افضل ملائكه بود؛ غير او نيز، خداوند فرشتگان زيادي را مأموريت داد كه خادم آن حضرت باشند؛ از جمله فرشتگاني كه حامل تربت او براي جدش صلي الله عليه و آله بودند؛ همچنين فرشتگاني كه براي تهنيت نازل شدند و غير از اينها فرشتگان خادم ديگري نيز وجود دارند كه وضع آنها در ضمن روايات و حكايت معلوم مي گردد.

دسته دوم، ملائكه انصار امام. ملائكه در چند جا براي نصرت و ياري امام آمدند: يك جا، خارج مدينه بود. وقتي امام حركت كرد، چندين فوج ملائكه نشان دار كه در دست نيزه هايي داشتند و سوار بر اسب هاي بهشتي بودند، آمدند و بر امام سلام كردند و گفتند: اي حجت خدا بر خلق پس زا جد و پدر و برادرت! خداوند سبحان جدت را در مواقع زيادي به واسطه ما ياري كرد و خداوند تو را به واسطه ما كمك و ياري مي كند. امام به آنها گفت: وعده ما در بارگاه و محل دفنم و آنجا كه شهيد مي شوم، كه آن مكان كربلا است؛ چون به آنجا وارد شدم، نزد من آييد. آنها گفتند: اي حجت خدا! شما دستور دهيد، ما اطاعت مي كنيم. آيا از دشمني كه با تو رو به رو مي شود، خوف داري در حالي كه ما با تو هستيم. امام فرمود: براي آنان راهي بر من نيست و از آنها ناپسندي به من نمي رسد تا اينكه من به بقعه ام برسم.

محل ديگر در مكه بود. واقدي و زرارة بن صالح گفته اند كه ما حسين بن علي عليهماالسلام را سه روز قبل از رفتن به عراق ديديم و به آن حضرت اوضاع مردم كوفه را و اينكه قلب هاي آنها با حضرت است، اما شمشيرهايشان عليه او مي باشدت، اطلاع داديم. اما با دست به طرف آسمان اشاره كرد، درهاي آسمان گشوده شد و ملائكه به تعداد بي شماري نازل شدند. بعد امام فرمود: اگر نه اينكه مي بايد كارها به صورت عادي جريان يابد و از بين رفتن اجر شهادت مطرح نبود، با اين ملائكه با آنها مي جنگيدم، اما به طور يقين بدان كه من و اصحابم كشته مي شويم و كسي جز فرزندم علي نجات پيدا نمي كند.

محل سوم در كربلا بود. وقتي كار بر او سخت شد، ملائكه آمدند و پرچم نصر و پيروزي را بر فراز امام به اهتزاز درآوردند و آن حضرت ميان پيروزي و ديدار خداوند مخير شد، اما لقاي پروردگارش را برگزيد.

فرشتگان در خدمت:

دسته سوم فرشتگاني هستند كه به خدمت رساني به آن حضرت و امور مربوط به ايشان در كنار قبر شريفش مشغول مي باشند. اين فرشتگان داراي اعمال و مشاغل مختلفي هستند و چندين گروه و دسته مي باشند:

گروه اول؛ فرشتگاني كه در كنار قبر آن حضرت هستند و در حالي كه غبارآلودند، كارشان شبانه روز گريه بر حسين عليه السلام است؛ تعداد آنها به چهار هزار مي رسد.

گروه دوم: فرشتگاني هستند كه مأموريتشان هستند استقبال از زائران حسين عليه السلام و مشايعت آنها و عيادت از بيمارانشان و حضور يافتن در مراسم اموات آنها است.

گروه سوم: ملائكه اي كه در هر صبحگاه در كنار قبر آن حضرت ندا مي دهند: اي آنكه خير را اختيار كردي! بشتاب به سوي كه براي خدا خالص شده و با كرامت بار سفر ببند و از ندامت ايمن باش.

گروه چهارم: فرشتگاني كه خطاب به زائراني كه از كنار قبر آن حضرت مراجعت مي كنند، مي گويند: خوشا به حالت اي بنده خدا! غنيمت بردي و سالم ماندي و خداوند تو را آمرزيد، پس دوباره اين كار را از نو آغاز كن.

گروه پنجم: فرشتگاني كه به عنوان زائر و گريه كننده بر آن حضرت نازل مي شوند و در كنار قبر ايشان مي مانند و سپس عروج مي كنند. تعداد اين فرشتگان نيز در هر روز چهار هزار مي باشد.

گروه ششم: تعداد صدهزار فرشته از هر آسمان در هر روز كه بر او درود و صلوات مي فرستند.

گروه هفتم: فرشتگاني كه مأموريت آنها استغفار براي زائران آن حضرت است.

گروه هشتم: فرشتگان شب و روز كه از فرشتگان حافظ مي باشند، آنها بر ملائكه حرم وارد مي شوند، و با آنها مصافحه مي كنند و سپس عروج مي نمايند.

گروه نهم: فرشتگاني كه بر زائران آن حضرت صلوات مي فرستند.

گروه دهم: فرشته اي كه مأمور ابلاغ سلام از راه دور به آن حضرت است كه همان فطرس مي باشد. خداوند اين فرشته را از روزي كه به گهواره حسين عليه السلام پناهنده شد، به اين كار اختصاص داده است.

گروه يازدهم: فرشتگاني كه زائران آن حضرت را ممهور به نور خدا مي كنند، با اين عنوان كه اين شخص زائر قبر بهترين شهداء است و آن زائران با اين نور در قيامت شناسايي مي شوند و پيامبر صلي الله عليه و آله و جبرئيل عليه السلام بازوي آنها را مي گيرند.

گروه دوازدهم: فرشتگاني كه اشك هاي گريه كنندگان بر آن حضرت را مي گيرند.

در حديث آمده است كه ملائكه آن اشك هاي جاري شده را مي گيرند و آن را با آب حيوان ممزوج مي كنند و گوارايي آن بيشتر مي شود.

گروه سيزدهم: ملائكه اي كه ايستاده و مفاصل آنها از ترس و وحشت، از هنگامي كه روح حسين عليه السلام (از آسمان ها) عبور كرد تا روز قيامت، مرتعش است و آن طور كه در حديث ابوذر غفاري رضوان الله عليه آمده، تعداد آنها در هر آسمان هفتاد هزار است.

گروه چهاردهم: فرشتگان ياور آن حضرت به هنگام رجعت ايشان. اين فرشتگان همانهايي هستند كه وقتي كار بر امام سخت شد، از خداوند اجازه نصرت و ياري او را خواستند و خداوند اين اجازه را به آنها داد و طولي نكشيد كه آماده شدند و چون نازل شدند، ملاحظه كردند، امام به شهادت رسيده است. آنگاه ملائكه گفتند: خدايا! تو به ما اجازه فرود آمدن و ياري حسين را دادي، آنگاه ما را معذور داشتي و جان او را گرفتي. خطاب به آنها وحي شد، ملازم قبه او باشيد تا اينكه ببينيد او را كه خروج مي كند؛ آنگاه او را ياري كنيد و براي او و به خاطر اينكه نصرت و ياري او را از دست داديد، گريه كنيد. فرشتگان در آنجا مانده اند و مشغول گريه اند و چون امام خروج نمايد، آنها از ياران و انصار آن حضرت خواهند بود. در اينجا بايد گفت هر گاه يكي از شيعيان آن حضرت گريه كند، او را ياري كرده و اميد آن مي رود كه يكي از اين ملائكه باشد.

گروه پانزدهم: فرشتگاني كه از جانب پيامبر خدا صلي الله عليه و آله به زائر حسين عليه السلام سلام مي رسانند. چنانچه اين مطلب در روايت آمده است.

گروه شانزدهم: در روايت عقبه از امام صادق عليه السلام آمده است كه شنيدم آن حضرت فرمودند: خداوند تعالي هفتاد هزار فرشته را مأمور كرده است در كنار قبر حسين عليه السلام او را عبادت كنند و نماز هر يك از آنها معادل صدهزار نماز آدميان است و ثواب اين نماز به زائران حسين عليه السلام تعلق دارد.

گروه هفدهم: پروردگرا! اين بنده توست كه به خانه اش رسيده است. آنگاه به آنها دستور داده مي شود كه بر در خانه آن شخص زائر بمانند و به نيابت از او خدا را عبادت كنند. فرشتگان همين كار را انجام مي دهند تا زماني كه آن زائر از دنيا برود سپس مي گويند: اي خدا! بنده تو از دنيا رفت؛ خطاب به آنها وحي مي شود كه به نيابت از او، تا روز قيامت حسين عليه السلام را زيارت كنيد.

گروه هيجدهم: فرشتگاني كه پس از وفات زائر حسين عليه السلام در كنار قبر او باقي مي مانند و تا روز قيامت براي او طلب آمرزش مي كنند.

گروه نوزدهم: ملائكه اي كه در گرد و اطراف حرم آن حضرت قرار دارند. تعداد آنها در هر روز تا روز قيامت، هزار فرشته است.

گروه بيستم: فرشتگاني كه درباره امر امام به درگاه الهي ضجه مي كشند كه همه فرشتگان را شامل مي شود و همه آنها وقتي حسين عليه السلام بر زمين افتاد و بعد سر مباركش را از تن جدا كردند، به يكباره ضجه مي زدند. از امام باقر عليه السلام نقل است كه تمام ملائكه به يك باره با گريه و نهيب ضجه زدند و گفتند: خدايا! سرور و مولاي ما! با حسين صفي تو و فرزند پيامبرت و بهترين خلقت اين گونه رفتار مي كنند. خداوند خطاب به آنها وحي فرمود: اي ملائكه من آرام بگيريد، به عزت و جلالم از آنها انتقام مي گيرم؛ و لو بعد از گذشت زماني باشد. آنگاه خداوند امامان را كه از نسل حسين عليه السلام هستند، ظاهر فرمود و سايه حضرت قائم عجل الله تعالي فرجه را در حالي كه ايستاده بود و نماز مي خواند، براي آنها برپا نمود و خداوند به آنها فرمود: توسط اين قائم از آنها انتقام مي گيرم.

گروه بيست و يكم: فرشتگاني كه تربت حسين عليه السلام را بعد از شهادت آن حضرت به آسمان ها بردند؛ از جمله، فرشته اي از فرشتگان فردوس بر دريا نازل شد و بال هايش را بر همه درياها گسترد. سپس فرياد زد: اي اهل درياها! لباس حزن و اندوه بر تن كنيد، چرا كه فرزند رسول خدا را سر بريدند، سپس از تربت آن حضرت بر بال هاي خود به آسمان ها برد و هيچ فرشته اي باقي نماند مگر اينكه آن را استشمام كرد و از آن تأثير پذيرفت.

گروه بيست و دوم: فرشتگاني كه براي تجهيز، غسل و حنوط و تكفين امام حسين عليه السلام نازل شدند. ما اين مطلب را در عنوان مربوط به اقامه تجهيز حسين عليه السلام توضيح خواهيم داد.