خداوند تعالي فرموده است: الم ياءن للذين آمنوا ان تخشع قلوبهم لذكر الله و ما نزل من الحق [1] آيا وقت فرا نرسيده كه مؤمنان قلب هاشان به ياد خدا و آنچه از حق نازل شده است، خاشع گردد.

يعني بعد از آنكه به شما عقل و تدبير دادم و بعد از مشاهده آيات در آفاق و انفس و آسمان ها و زمين و در هر ذره و برگه، و بعد از ديدن سرگذشت عبرت آموز غافلان، بعد از آنكه آيات بر شما تلاوت شد و بعد از آنكه عمري از شما گذشت و هيچ متذكر نشديد و بعد از آنكه عمري را در اسلام گذرانديد و ادعاي مسلماني كرديد و آن را پذيرفتيد، آيا وقت آن براي مؤمنان فرا نرسيده كه دل هاي شان به ياد خدا خاشع شود. اگر به ياد خدا باشيد و متذكر شويد، از جمله مؤمناني هستيد كه چون ياد خدا شود، دل هايشان ترسان و لرزان شود. پس به اين خاطر از گناهان شما مي گذرد.

آيا براي مؤمنان و آنان كه عظمت پروردگارشان را درك كرده اند، وقت آن نرسيده كه آنگاه كه در پيشگاه خداوند متعال مي ايستند و او را مخاطب قرار مي دهند، دل هاشان به ياد خدا خاشع شود تا از جمله مؤمناني باشند كه در نمازهايشان خاشع اند. عمري سپري شد، اما تو دو ركعت نماز براي خشوع به درگاه خداوند نخوانده اي. پس تنها يك نماز براي خدا به جا آور، شايد كه نماز آخر تو باشد.

آيا وقت آن براي مؤمنان و كساني كه دريافته اند جز خدا هيچ ملجاء و ياوري نيست فرا نرسيده كه دل هايشان به ياد خدا خاشع شود تا هيچ فكر و ذكري جز خدا نداشته باشند تا از كساني بشوند كه چيزي نمي بينند، مگر اينكه بعد از آن خدا را مي بينند يا از كساني كه چيزي را نمي بينند مگر اينكه خدا را با آن يا قبل از آن مي بينند.

آيا وقت آن براي مؤمناني كه چه بسا عمر خود را در دوري از خدا فنا كرده و حتي يك روز يا يك ساعت او را ياد نكرده اند، فرا نرسيده كه با غلبه خوف اضطراب بر آنها، يك آن دل هاشان به ياد خدا خاشع شود تا شايد پس از انقطاع از خدا، به سوي او توبه و بازگشت نمايند و بعد از دوري و بريدن از خدا، به درگاه الهي وصل شوند و محجوب از خدا نميرند.

آيا وقت آن براي مؤمنان به خدا و آناني كه خداوند معرفت اوليايش را نصيب شان كرده، فرا نرسيده كه دل هايشان به ياد حسين عليه السلام خاشع شود و بر او گريه كنند، كه گريه بر او از خشوع دل به ياد خدا ناشي مي شود. كما اينكه هر كس حسين عليه السلام را ياري كند خدا را ياري كرده و هر كس ‍ با او دشمني كند با خدا دشمني كرده و هر كس او را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و هر كس به او متوسل شود به خدا متوسل شده و هر كس او را زيارت كند، خدا را زيارت كرده و هر كس دلش به ياد او خاشع شود، دلش به ياد خدا خاشع شده است.

آيا نمي بيني كه وقتي محرم فرا مي رسد و عاشورا مي شود، صداي گريه و ناله مردم قلب ها را مي فشارد. پس اي كساني كه ايمان آورده ايد، اين زمان، وقت خشوع قلب به ياد حسين عليه السلام است كه به ياد خدا باز مي گردد، پس با ياد حسين عليه السلام خدا را بسيار ياد كنيد و با گريه بر آن حضرت و برپا داشتن عزاي ايشان، قلب هايتان را خاشع كنيد، آنچنان كه اين خشوع به خشوع قلب به ياد خدا باز گردد.

بنابراين هر گريه اي بر حسين عليه السلام از خشوع قلب به ياد خدا مي باشد كه نماز را باطل نمي كند، در حالي كه آنچه كه فقط براي رقت بشري باشد در آن اشكال وجود دارد، پس تأمل كن. بيان اين مطلب شريف نياز به شرح و تفصيل دارد كه ما ضمن مقاصدي به تبيين اقسام خشوع قلب براي حسين عليه السلام و موارد مربوط به رثاي آن حضرت مي پردازيم.