اولين بناي قبر منور سيدالشهدا اباعبدالله الحسين عليه السلام بدست قوم بني اسد انجام گرفت، در آن هنگام كه اجساد پاك و مطهر شهدا را دفن مي كردند سپس سقيفه اي (سايبان يا اطاق كوچك) به آن اضافه شد، و چنان كه علي بن طاوس در اقبال از حسين بن ابي حمزه روايت نموده است آن اطاق داراي دربي بود كه به باب الحائر معروف بوده است، و راوي خود براي زيارت قبر حسين (ع) از آن در وارد شد. و از روايتي كه ابن قولويه در كامل الزيارة نقل نموده كه امام صادق عليه السلام به ابوحمزه ثمالي فرمود: فاذا أتيت الباب الذي يلي الشرق فقف علي الباب و قل... «هنگامي كه به درب شرقي رسيدي بايست و چنين بگو...»و هم چنين از روايت صفوان بن مهران كه در كتاب مزار شيخ مفيد مذكور است آمده: هنگامي كه به باب حائر رسيدي بايست... سپس وارد بارگاه مي شوي و طرف سر حضرت ابي عبدالله بايست... آنگاه از دري كه زير پاي علي بن الحسين (ع) است خارج شو سپس شهدا را زيارت مي كني و بعد به زيارت قبر حضرت ابي الفضل مي روي.

از اين روايات به خوبي مستفاد مي شود كه حرم مطهر سيدالشهدا درهاي متعددي داشته و هم چنين حرم جناب ابي الفضل العباس داراي ساختمان كوچك بوده و دري هم داشته است، و مسجدي نيز در كنار قبر امام عليه السلام در اواخر حكومت بني اميه احداث گرديده بود تا آنكه هارون الرشيد بخلافت رسيد، دستور داد بقعه و بارگاه امام حسين عليه السلام را خراب كردند و درخت سدري هم آنجا بود كه آن را نيز قطع نمودند.

دومين بناء: وقتي مأمون بخلافت رسيد دوباره تجديد بناء نمود، تا آن كه متوكل عباسي بر مسند خلافت قرار گرفت، در سال 236 زوار را از زيارت منع كرد و گنبد و بارگاه امام را خراب نمود كه تفصيل آن خواهد آمد.

سومين بناء: منتصر پسر متوكل كه بخلافت رسيد قبر مطهر امام و حائر آن را تجديد بنا نمود و مناره اي نيز براي حرم حسيني احداث كرد و مردم را به زيارت قبر آن حضرت امر نمود و نسبت به علويين خدمت شاياني كرد.

چهارمين بناء: بين سال هاي 279 تا 289 محمد بن زيد بن حسن معروف به داعي صغير


كه سلطنت طبرستان بعد از برادرش حسن ملقب به داعي كبير به او انتقال يافت ساختمانهائي به مشهدين (قبر منور اميرالمؤمنين و قبر مطهر سيدالشهدا) افزود و بازسازي كرد.

پنجمين بناء: عضدالدوله ديلمي (ابن بويه) در مقام تعمير و تزئين و نوسازي و بازسازي مشهدين برآمد و موقوفاتي براي آنها قرار داد.

ششمين بناء: حسن بن مفضل معروف به ابومحمد رامهرمزي وزير سلطان آل بويه بعلت آتش سوزي كه 14 ربيع الاول سال 407 در بقعه مباركه امام حسين (ع) رخ داده بود تجديد بنا نمود و ديواري نيز اطراف حاير حسيني بنا كرد كه تا سال 588 وجود داشته است.

هفتمين بناء: عمارتي كه هم اكنون موجود است سلطان اويس ايلخاني در سال 767 بنا نموده كه تاريخ آن در بالاي محراب قبله موجود است و پسرش احمد بن اويس نيز تكميل بنا كرده است و شاه اسمعيل صفوي در سال 930 صندوق بديعي اهداء نموده و بالاخره در سال 1048 سلطان مراد عثماني آخرين قبه را بنا كرده و گچكاري نمود و در سال 1135 همسر نادر شاه افشار مبالغ هنگفتي صرف تعمير روضه مباركه نمود و در سال 1232 فتحعلي شاه قاجار بقعه شريفه را طلاكاري كرده است [1] .