ارزشيابي حسين
در كتاب مقتل آل الرسول خطيب خوارزمي و جامع الاخبار آمده است كه مردي اعرابي خدمت امام حسين عليه السلام آمد و گفت: اي فرزند رسول خدا من ضمانت ديه كامله اي را نموده ام و از پرداخت آن عاجز و ناتوانم با خود گفتم كه از كريم ترين مردم بخواهم تا مرا از اين ضمانت برهاند و كريم تر از اهل بيت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نيافتم لذا خدمت شما رسيدم.
امام حسين فرمود: برادر عرب، از تو سه مسئله مي پرسم اگر يكي را جواب دادي ثلث ديه را به تو خواهم داد و اگر دو مسئله را پاسخ گفتي دو ثلث ديه را دريافت خواهي داشت و چنانچه هر سه مسئله را جواب دادي تمامي آن را به تو مي دهم اعرابي عرض كرد: پسر رسول خدا، مثل تو كه اهل علم و شرف مي باشي از مثل مني كه عرب باديه نشينم مسئله مي پرسد؟
امام حسين فرمود: سمعت جدي رسول الله صلي الله عليه و آله يقول: المعروف بقدر المعرفة.
«شنيدم جدم رسول خدا (ص) مي فرمود: نيكي بايد باندازه معرفت و شناخت باشد».
بعبارت ديگر ارزش اشخاص بقدر دانش و معرفت آنها است.
اعرابي عرض كرد: مسائل خود را مطرح بفرمائيد اگر دانستم پاسخ مي گويم و اگر فهم درك و پاسخ آن را نداشتم از شما مي آموزم و هيچ نيروئي نيست مگر از جانب خدا.
فقال الحسين عليه السلام: اي الاعمال أفضل؟ امام حسين فرمود: «برترين اعمال چيست»؟
فقال الأعرابي: الايمان بالله.
اعرابي گفت «ايمان به خدا».
فقال الحسين عليه السلام: فما النجاة من المهلكة؟ «چه چيز انسان را از مهلكه نجات مي دهد؟»
فقال الاعرابي: الثقة بالله.
اعرابي گفت: «اعتماد و وثوق بخدا».
فقال الحسين عليه السلام: فما يزين الرجل؟
«زينت مرد در چيست؟»
فقال الاعرابي: علم معه حلم.
«دانش توأم با بردباري»
فقال: فان اخطأه ذلك؟ امام حسين فرمود: «اگر فاقد اين اوصاف بود چه؟»
فقال: مال معه مروءة.
اعرابي گفت: ثروتي كه توأم با جوانمردي باشد».
فقال: فان اخطأه ذلك؟
فقال: فقر معه صبر:
اعرابي عرض كرد: «فقر و ناداري كه با صبر و شكيبايي همراه باشد».
فقال الحسين عليه السلام: فان اخطاه ذلك؟
«اگر اين را هم نداشت چي؟»
فقال الاعرابي: فصاعفة تنزل من السماء و تحرقه فانه اهل لذالك اعرابي گفت: «در اين صورت صاعقه اي از آسمان فرود آيد و او را بسوزاند كه مستحق آن است». امام حسين عليه السلام خنديد و بدره زري كه هزار دينار در آن بود باضافه انگشتري خود كه نگين آن دويست درهم ارزش داشت به اعرابي داد و فرمود: اين سكه هاي طلا را بابت ديه بده و خود را بري الذمه كن و انگشتر را هم صرف هزينه زندگي خود نما [1] .
اعرابي سكه ها و انگشتر را گرفت و گفت: ألله اعلم حيث يجعل رسالته. «خدا مي داند كه رسالت خود را در كجا قرار دهد» [2] .
پاورقي
[1] بحار ج 44/ ص 196.
[2] آيهي 124 سورهي انعام - حيات الامام الحسين ج 1/ص 130.