حادثه عاشورا چه نوع حادثه اي است و از چه مقوله است؟ آيا از نظر اجتماعي يك انفجار بدون هدف بود، مانند بسياري از انفجارها كه در اثر فشار ظلم و تشديد سختگيري ها رخ مي دهد احيانا به وضع موجود كمك مي كند، و يا يك تصميم آگاهانه و هوشيارانه نسبت به اوضاع و احوال موجود نسبت به آثار و نتايج اين حركت بود؟ و در صورت دوم آيا يك قيام و نهضت و انقلاب مقدس بود يا دفاع؟ آيا كاري بود كه از طرف امام شروع شد و حكومت وقت مي خواست آن را سركوب كند، و يا او از طرف حكومت وقت مورد تجاوز قرار گرفت و او به جاي سكوت و تسليم، شرافتمندانه از خود دفاع كرد؟ و عبارت ديگر آيا چيزي از سنخ تقوا در جامعه بود و مظهر يك تقواي بزرگ در حد دادن جان بود، يا مظهر يك احساس و عصيان و قيام مقدس؟ آيا از نوع حفظ و اثبات خود بود يا از نوع نفي و انكار جبهه مخالف؟ [1] .

بنابراين فرض اول ناچار اهدافي داشت اجتماعي و اصولي؛ و بنابر فرض ‍ دوم هدفش جز حفظ شرف و حيثيت انساني خود نبود؛ و بنابر اين كه از نوع انقلاب و قيام ابتدايي بود، آيا مبناي اين انقلاب صرفا دعوت مردم كوفه بود كه اگر مردم كوفه دعوت نمي كردند قيام نمي كرد (و قهرا پس از اطلاع از عقب نشيني مردم كوفه در صدد كنار آمدن و سكوت بود) يا مبناي ديگري جز دعوت مردم كوفه داشت و فرضا مردم كوفه دعوت نمي كردند، او در صدد اعتراض و مخالفت بود هر چند به قيمت جانش تمام شود؟ [2] .