بازگشت

رهايي از جهالت و ضلالت


هفتمين اثر و بركت از آثار و بركات اجتماعي نهضت سيد الشهدا(ع) اين بود كه با قيام و شهادت خويش مردم را از جهالت و گمراهي نجات بخشيد. او خون دل خويش را در راه خدا بذل كرد تا امت را از حيرت ضلالت و جهالت كه در اثر تسلط و تبليغات مسموم بني اميه پيش آمده بود برهاند. چنانكه در زيارت اربعين امام حسين (ع) مي خوانيم:

«و بذل مهجته فيك، ليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضلالة».

و حسين (ع) خون قلب خود را در راه تو بذل كرد تا بندگانت را از جهالت و حيرت گمراهي برهاند.

استاد شهيد مطهري (ره) در توضيح فراز مذكور مي فرمايد: «مقصود از جهالت مردم اين نبود كه چون مردم بي سواد بودند و درس نخوانده بودند مرتكب چنين عملي شدند، و اگر درس خوانده و تحصيل كرده مي بودند نمي كردند. نه، در اصطلاح دين، جهالت، بيشتر در مقابل عقل گفته مي شود و مقصود آن تنبه عقلي است كه مردم بايد داشته باشند (و به تعبير ديگر قوه تجزيه و تحليل قضايايي مشهود و تطبيق كليات بر جزئيات است و اين چندان ربطي به سواد و بي سوادي ندارد. علم، حفظ و ضبط كليات است و عقل قوه تحليل است). به عبارت ديگر، امام حسين (ع) شهيد فراموشكاري مردم شد، زيرا مردم اگر در تاريخ پنجاه - شصت ساله خودشان فكر مي كردند و قوه تنبه و استنتاج و عبرت گيري در آنها مي بود و به تعبير سيدالشهدا (ع) كه فرمود: «ارجعوا الي عقولكم» اگر به عقل و تجربه پنجاه - شصت ساله خود رجوع مي كردند و جنايتهاي ابوسفيان و معاويه و زياد در كوفه و خاندان اموي را اصولا فراموش نمي كردند و گول ظاهر فعلي معاويه را كه دم زدن از دين به خاطر منافع شخصي است نمي خوردند و عميق فكر مي كردند كه آيا امام حسين (ع) براي دين و دنياي آنهابهتر بود يايزيد و معاويه و عبيدالله، هرگز چنين جنايتي واقع نمي شد...» [1] .

آري، امام حسين (ع) با نهضت مقدس خويش در آن ظلمت سخت و در ميان يأسها و نااميديهاي مطلق، و در موقعي كه ستاره اي در آسمان بشريت ديده نمي شد، مانند برقي درخشيد و مانند شعله اي حقاني فرا راه آدميان ظاهرگشت. او به خوبي مي دانست كه تنها مردم نادان و گمراهند كه آلت دست حكومتهاي ستمكار و بيدادگر و فاسد واقع مي شوند، به همين خاطر با بذل خون پاك خويش سعي كرد ملت جاهل و گمراه را از آن وضع خطرناك و دردناك نجات بخشد. لذا امام صادق (ع) در فراز مورد بحث، هدف قيام حسيني را تنها فدايي امت گنهكار بودن و شفاعت از آنان در قيامت بيان نمي كند، بلكه مي فرمايد: هدف، نجات دنياي انسانيت از جهالت و ضلالت بود.


پاورقي

[1] حماسهء حسيني، استاد مطهري، ج 3 ص 47.