بازگشت

تكليف عام و خاص


البته جواب اصلي اين است كه به جهت اهميت امر به معروف و نهي از منكر،خداي سبحان به وجوب كفايي عمومي اكتفا نكرده ، بلكه فرمان داده كه گروهي از امت اسلام شغل و مسئوليت دائمي آنها امر به معروف و نهي از منكر باشد، ولي ممكن است جواب ديگري از شبهه مذكور داده شود كه امر به همه معروف ها وظيفه عموم مسلمين يا مؤمنين است ؛ چنان كه در آيات قسم اول ذكر شده ، ولي آيه قسم دوم كه فقط يك گروه از مسلمين را موظف مي كند، موضوع حكم آن مطلق امر به معروف و نهي از منكر نيست ،بلكه امر به امر به معروف و نهي از منكر و نهي از ترك امر به معروف ونهي از منكر - يا نعوذ بالله - امر به منكر و نهي از معروف مي باشد.

البته بين اين دو جواب منافاتي نيست ، زيرا همان گروهي كه خود را براي امر به معروف و نهي از منكر ممحض كرده اند علاوه بر امر به تمام معروف هايي كه ديگران قصور يا تقصير مي كنند، نسبت به احياي سنت يا عظمت امر به معروف و نهي از منكر و مبارزه و جهاد با كساني كه به هر نحوي در ضعف يا زوال تدريجي يا دفعي آن سهمي دارند قيام مي كنند، و در درجه اول خود به اين دو واجب مهم امر و از مزاحمات آن نهي و بالاخره آن را احيا و مسلمانان را به آن وادار مي كنند. سپس در سايه راه افتادن اين دو سنت حسنه ، بقيه معروف ها اجرا و منكرها نابود خواهد شد و بدون شك اين معنا وظيفه اصلي اين گروه خاص از امت است كه در آيه (ولتكن منكم امة ..) ذكرشده اند.

فرق دوم : اين است كه خداي سبحان در قرآن نقل مي كند كه براي حضرت موسي اولين صفت از اوصاف پيامبر آخر الزمان همين دو صفت را ذكر كرده و مي فرمايد:(الذين يتّبعون الرسول النبي الامّي الذي يجدونه مكتوباً عندهم في التوراة و الانجيل يأمرهم بالمعروف و ينهاهم عن المنكر...)

كساني كه پيروي مي كنند از پيامبر خبر دهنده (از جانب خدا) كه درس نخوانده همان كسي كه اسم او را در تورات و انجيل كه نزد آنان هست نوشته مي يابند كه او امر به معروف و نهي از منكر مي كند...

معلوم است كه رسول خدا (ص) دو كار انجام داد: يكي اين كه خود امر به معروف ونهي از منكر كرده ، دوم اين كه گروهي تربيت كرد كه شغل آنان امر به معروف و نهي ازمنكر بود و اين خود يك مسئله مهم در هر كار خير و شر است كه علاوه بر ايجاد آن يك حالت مولّد ايجاد شود، يعني هر نسلي از بين رفت در نسل بعد هم گروهي آمر به معروف و ناهي ازمنكر جايگزين نسل قبل باشد.

اكنون وقت آن رسيده است كه بعد از اين مقدمه نسبتاً طويل ، برنامه امر به معروف امام حسين (ع) را بيان كنم :

حضرت سيد الشهداء (ع) در زماني قيام كرد كه هم ساير معروف هاي اسلامي و انساني در معرض فراموشي قرار گرفته و احياناً تبديل به منكر شده بود و هم خود امر به معروف و نهي از منكر به كلي رو به زوال مي رفت .

لذا آن حضرت در آن مدت كم و خفقان شديد به چند نوع امر به معروف و نهي ازمنكر قيام كرد: