اينك به توضيح تحليل عزّت نفس و مناعت طبع پردازيم . نخست آن كلمه را در كلام خدا بررسي مي كنيم :

آن جا كه خداوند متعال ، خود و رسول و مؤمنان خويش را با آن صفت عاليه مي ستايد و مي فرمايد:(ولله العزّة ولرسوله و للمؤمنين المنافقون لايعلمون )؛ عزّت و بزرگواري از آن ِ خدا و رسول خدا و مؤمنان مي باشد ولي منافقان نمي دانند. و چه مي فهمند كه عزّت چيست ؟ و عزيز واقعي كيست ؟

عزّت در مقابل ذلّت ، بالا گرفتن مقام شامخ روح ، آلوده نساختن آن با مطامع پست دنيوي و حراست نفس از آلوده شدن با زخارف ناچيز مادّي است .

فرد عزيز كسي است كه خود را از پستي ، حقارت ها، دنائتها دور نگه دارد و آنچه برخلاف شأن رفيع نفس نفيس اوست به جا نياورد و هرگز تن به پستي و خواري اي كه پايين تر از شأن و مقام اوست انجام ندهد؛ خواه در امور ديني باشد يا امور ديني . اين كلمه در ميان واژه اي اخلاقي و فضيلتي و معنوي آن چنان از شأن و اعتبار والايي برخوردار است كه خداوند متعال اين كلمه و اشتقاقات آن را از قبيل : عزّ، يعزّ، أعزّ، عزيز، عزّت را دقيقاً يكصد و نوزده مرتبه در قرآن مجيد به كار برده است اين اهتمام خاص ّ الهي نشان مي دهد كه اين صفت اخلاقي از پيام هاي خاص ّ و عزّت بخش و سعادت آفرين كتاب آسماني مي باشد.

امام حسين (ع) ـ كه خود تربيت يافته قرآن و بزرگ مروّج و مبلّغ آن بود ـ اين صفت كمالي را از آن مبدأ وحي و منشأ حيات روحي دريافت نموده است و خود در تمام مراحل زندگي پاي بند فرمان هاي عزّت نفس و بلندي طبع و آقايي و سيادت روحي بوده است و در تمام مراحل حيات ، مقيّد به رعايت اصول آن بوده است .