بازگشت

مقدمه


مهم ترين امتياز انسان از ساير موجودات عالم ، قابليت رشد و استعداد كمال در وجود اوست و هويت انسان در پرتو همين ويژگي معنا پيدا مي كند، چه اين كه ارزش واقعي او در گرو پيمودن مسير كمال و به فعليت رساندن استعدادها و شكوفايي خلاقيت هاي باطني او مي باشد، و از اين روست كه آفريدگار جهان ، همه موجودات هستي را در مسيررشد و به خاطر پرورش و تكامل وي آفريده است .

در اين راستا، اگر انسان در سايه عوامل تربيتي ، راه رشد و تربيت صحيح را بپيمايد به بالاترين درجه فضايل و كمالات انساني خواهد رسيد، به گونه اي كه ملائك از رسيدن به مقام وي عاجز مي شوند. و اگر از روش تربيتي مستقيم منحرف شود، به موجودي پست و بي ارزش تبديل خواهد شد.

از سوي ديگر، به حكم آفرينش يكي از اوصافي كه در نهاد هر انساني به وديعه گذارده شده ، خصلت «الگوپذيري »است ، زيرا هر كسي مي كوشد به نوعي از شخصيت هايي كه در انديشه او بزرگ و كامل هستند، پيروي كند و شيوه و مقام آنان را سرمشق خود قرار دهد.

اكنون بايد فرد الگوپذير را در شناخت شخصيت هاي كامل و جامع كه مي توانند راهنماي او باشند، ياري نمود، تا در مسير پر پيچ وخم و از ميان هزاران الگوي ساختگي ، خيالي و درست و يا نادرست راه درست را بيابد.

قرآن بهترين قانون تربيت و انسان ساز، به اين نكته عنايت دارد و براي تربيت و پرورش درست انسان ها، به معرفي چهره هاي نيك مي پردازد. از اين رو مي فرمايد: (و قد كانت لكم اسوة حسنة في ابراهيم ) و (لكم في رسول الله اسوة حسنة ) .

بنابراين ، داشتن مقتدا و الگو براي پذيرش و پيمودن راه درست ، امري ضروري است . اگر چه نهضت عاشورا بسي تلخ و اسف بار بود و دل انسان هاي آزاده را جريحه دار كرد، ولي يك حادثه معمولي نبود، بلكه با تمام وقايع تاريخ تفاوتي بس عظيم داشت . زيرا رهبرش عصاره نبوت و رسالت پنجمين نفر اصحاب كسا، تجسم حق و اسلام راستين ، انسان كامل و تربيت شده دامان رسول خدا(ص) است . امام حسين (ع) انساني الهي ، با هدف است كه افكار بلندش در جاي جاي اين قيام و حركت ، تبلوري ويژه يافته است كه در بيان نغزش نيز تبيين شده است ، كه فرمود:«و لكم في اسوة ؛ در من براي شما الگويي است ».

اكنون ما در اين پژوهش با عنوان «امام حسين و تربيت ديني » به ترسيم دو جنبه الگويي در اين زمينه مي پردازيم كه عبارتند از:

1 - از آن جايي كه سيره تربيتي پيشوايان معصوم (ع) را مي توان به عنوان بهترين و كامل ترين شيوه و مدل تربيت ، ارائه نمود، نوشتار حاضر به برخي از روش هاي تربيتي امام حسين مي پردازد.

2 - از سوي ديگر، نهضت عاشورا از آغاز تا انجام ، مجموعه اي از الگوهاي ارزشمند در زمينه اخلاق وتربيت ديني است . در اين كاوش كوتاه به جنبه هاي ويژه اي از الگوهاي فرهنگ عاشورا اشاره خواهيم نمود.بنابراين آنچه در اين مقال بررسي مي شود، در دو بخش شيوه هاي تربيتي امام حسين (ع) و الگوهاي تربيتي نهضت عاشورا تدوين مي گردد.