در كتابهاي لغت چنين آمده است: عاشورا با (الف مقصوره) و عاشوراء با (الف ممدوده) را روز دهم و بعضي روز نهم دانسته اند. زهري گفته است جز در چند مورد، اسمي كه بر وزن فاعولاء باشد شنيده نشده. [1] .

از ابن بزرج نقل است كه: «ضاروراء» به معني «ضرا» (سختي) و «ساروراء» به معني «سرا» (گشايش و شادماني) و «دالولا» به معني «دلال » به كار رفته است.

صاحب مجمع البحرين در اين باره گفته است: «عاشورا يك نام اسلامي است و آن روز دهم محرم است و گاهي الف بعد از عين حذف مي گردد و «عشورا» تلفظ مي شود». [2] .

و نيز گفته اند كه عاشورا كلمه اي است عبري و معرب «عاشور» كه دهم تشري يهود باشد كه روزه آن روز «گپور» [كفاره] است و چون آن روز را به ماههاي عربي انتقال دادند، روز دهم اولين ماه تازيان شد.

چنانچه در ماههاي يهود هم در اولين ماه و روز دهم است. [3] .

[1] رک: دائرة‏المعارف مصاحب و لغتنامه دهخدا ماده «فرهنگ‏».

[2] رک: لسان‏العرب و مجمع‏البحرين، ماده «عشر».

[3] الآثار الباقيه عن القرون الخاليه باب «القول علي ما يستعمله اهل الاسلام‏».