بازگشت

الگو سازي


بي ترديد هر جامعه اي همواره در پي يافتن الگوهايي است كه بتواند با پيروي از آنها راه سعادت و كمال را بپيمايد و در اين جستجو مي كوشد بهترينها را برگزيند.

الگوهايي كه پيشاپيش ديگران باشند و سعادت و كاميابي را به ارمغان آورند. اما گاه انسان به علت عدم آشنايي با معيارهاي صحيح و مناسب در اين انتخاب سرنوشت ساز، راه به خطا مي پيمايد و نه تنها گرماي لذتبخش موفقيت را احساس نمي كند كه ناگهان در لجنزار شقاوت و بدبختي فرومي رود. از اين رو هر جامعه اي مي كوشد براي قشرهاي مختلف خود الگوهايي مناسب پرورش دهد و بدين وسيله آينده ي خود را تضمين كند؛ به عنوان نمونه كشور «چين» كه جوانان خود را در معرض تهديد الگوهاي نامناسب غربي مشاهده كرد، تلاشي پيگير براي زنده كردن نام و روش زندگي قهرمانان اساطيري خود آغاز كرده است؛ در حالي كه بسياري از كشورها را مي توان يافت كه به علت نفوذ الگوهاي نامناسب، هيولاي فساد و تباهي در آنها رخنه كرده است.

جامعه ي اسلامي، نيز اكنون در معرض چنين تهديدي قرار دارد و هر روز شاهد هجوم بي امان الگوها، مدها، مدلها و هزاران ويروس فرهنگي ديگر هستيم و متأسفانه به علت عدم عرضه ي الگوهاي مناسب، تأثير پذيري فراواني وجود دارد. اين در حالي است كه اگر نگاهي به تاريخ اسلام و قهرمانان بزرگ آن بيفكنيم، زيباترين باشكوهترين الگوهاي تاريخ را خواهيم يافت كه هر يك مي تواند در عرصه هاي بين المللي مطرح شود.

نهضت عاشورا نيز از اين قاعده مستثني نيست و هنگامي مي تواند در احياي ارزشها مؤثر باشد كه با شيوه ها و روشهاي نوين عرضه شود. اكنون كه ارتباطات بر تمامي زواياي زندگي بشر سايه افكنده است و در پناه آن پيچيده ترين برنامه هاي فرهنگي به سراسر دنيا فرستاده مي شود، تنها وعظ، خطابه و منبر، به تنهايي نمي تواند كافي باشد، بلكه استفاده از اهرمهاي پيشرفته نيز ضرورت دارد؛ به عبارت ديگر، ارزشها بايد به گونه اي باشد در قالبهاي فرهنگي ريخته شود كه قابل عرضه به سراسر جهان باشد و خوشبختانه قيام عاشورا انعطاف پذيري بسياري دارد و تواناييهاي آن براي قالبهاي متداول روز، بسيار است؛ به عنوان نمونه، اگر درباره ي يكي از برجستگيهاي قيام عاشورا به گونه اي صحيح و كامل تحقيق شود و سپس بر اساس آن، توسط فردي ماهر، فيلمنامه اي تهيه شود و پس از آن كارگرداني با تجربه و آگاه با بودجه ي مناسب به تهيه ي آن بپردازد، بي ترديد جاذبه هاي آن از بسياري از فيلمهاي جذاب بيشتر خواهد بود. البته اكنون برنامه هايي در اين راستا تهيه مي شود، اما قريب به اتفاق آنها، چه از نظر فني و چه از نظر تاريخي، ضعفهاي بسيار مهمي دارند. اگر صحنه اي از عاشورا در قالب اثري هنري بگنجد در حالي كه حاوي پيامهاي آموزنده باشد، تأثير بسياري بر جامعه خواهد داشت؛ چنانكه نمونه اي از آن در نقاشي «ظهر عاشورا» اثر استاد «فرشچيان» متبلور شده است. همچنين اگر صحنه هاي مختلف عاشورا با قلمي روان و سليس نگاشته شود و چون رماني زيبا و دلپذير، خواننده را به خود جذب نمايد و از سويي به گونه اي غير مستقيم پيامهايي را القا كند و سپس در لابلاي شاهكارهاي ادب فارسي بدرخشد، بي ترديد اين قيام را جاودانه تر و ارزشهاي آن را ساده تر منتقل خواهد كرد؛ چنانكه اثر منظوم «محتشم»، سالهاست كه رسالت انتقال مصيبت سيدالشهدا (ع) را به عهده دارد. 3- هدايت عزاداريها

يكي از ابزارهاي مهمي كه شيعه در دست دارد، عزاداري و گريه بر مصايب خاندان پيامبر (ص) است؛ به گونه اي كه تنها با ذكر گوشه اي از مصائب آن حضرت، قلبها به آتش كشيده مي شود و چشمها به دو چشمه ي جوشان تبديل مي گردند. اين حساسيت نسبت به مصايب امام حسين (ع)، بمراتب بيشتر است. اين ويژگي موجب

شده است كه اين نهضت در طول ساليان متمادي كهنه نشود و غبار فراموشي بر آن ننشيند.

اگر نگاهي به نوع عزاداريها و كيفيت آنها بيفكنيم، خواهيم ديد كه مي توان از اين حريه در اهداف والاتري بهره برد. جاذبه ي حسيني به گونه اي است كه در ايام عزاداري، بسياري از افرادي را كه در مواقع عادي در اين مراسم شركت نمي كنند نيز به سوي خود جذب مي كند. از سوي ديگر، عشق و علاقه به اندازه اي است كه بي پروا به ياد امام حسين (ع) به سر و سينه مي زنند. البته اين گونه عزاداريها تنها در محدوده ي ايران خلاصه نمي شود. بلكه در بسياري از كشورها به صورتهايي شگفت انگيز انجام مي شود؛ گويي در ماه محرم و صفر - بويژه دهه ي اول محرم - جهان تشيع و اسلام يكپارچه به مخزني از باروت تبديل مي شود و تب و تاب غريبي بر جهان اسلام سايه مي افكند.

حال اگر بتوان با برنامه اي مناسب و دقيق به بهره برداري از اين توان پرداخت، شكي نيست كه بسياري از ارزشهاي اسلام را مي توان متبلور كرد. در اين راستا مي توان با جهت دهي و هماهنگي تبليغات در اين ايام و همچنين تبيين و بررسي ضرورتها و ارزشهاي فراموش شده، توده ي مردم را با مسايل اسلامي آشنا كرد. همچنين اگر اين عزاداريها به گونه اي عملي در مسيري صحيح هدايت شود و تمامي اين ارادتها انباشته شده و به يكباره از آنها در برابر استعمار و استثمار استفاده شود، بي ترديد عظمت و شوكت اسلام را به دنبال خواهد داشت.

اميد كه شاهد روزي باشيم كه در پرتو ارزشهاي بلند و مقدس حماسه ي شگرف حسيني، جامعه اي كاملا اسلامي با عظمت و سربلند داشته باشيم. اميد كه در پناه ارزشهاي والاي عاشورا بتوانيم حركتي جهاني را براي گسترش اسلام در سراسر جهان آغاز كنيم.