حال براي اينكه بدانيد در تاريخ اسلام از همان وسايلي كه در آن زمان بنده است چه استفاده هايي شده است و همان وسايل چه نقش فوق العاده مؤثري در رساندن پيام اسلام داشته اند، به اين نكته توجه بفرماييد: هيچ وقت در موضوع فصاحت و بلاغت و سلاست آيات قرآن مجيد، رواني اين آيات، جاذبه ي اين آيات فكر كرده ايد؟ قرآن داراي دو خصوصيت است: يكي خصوصيت محتواي مطالب كه از آن تعبير به حقانيت مي كند، و ديگر زيبايي. قرآن نيمي از موفقيت خودش را از اين راه دارد كه از مقوله ي زيبايي و هنر است. قرآن فصاحتي دارد فوق حد بشر، و نفوذ خود را مرهون زيبايي اش است. (فصاحت و زيبايي سخن، خودش بهترين وسيله است براي اينكه سخن بتواند محتواي خودش را به ديگران برساند.) و خود قرآن كريم به اين زيبايي و فصاحت خودش چقدر مي نازد و چقدر در اين زمينه ها بحث مي كند، و اصلا راجع به تأثير آيات قرآن در خود قرآن چقدر بحث شده است! اين تأثير، مربوط به اسلوب قرآن يعني فصاحت و زيبايي آن است.

الله نزل احسن الحديث كتابا متشابها مثاني تقشعر منه جلود الذين يخشون ربهم ثم تلين جلودهم و قلوبهم الي ذكر الله ذلك هدي الله يهدي به من يشاء. [1] .

اين حقيقتي را كه وجود داشته و دارد، قرآن بيان مي كند: نيكوترين و زيباترين سخنان، كتابي است مثاني (كه مقصود از «مثاني» هر چه مي خواهد باشد)، «تقشعر منه جلود الذين يخشون ربهم» آنهايي كه يك عاطفه از خشيت پروردگار در دلشان هست، وقتي كه قرآن را مي شنوند به لرزه در مي آيند، پوست بدنشان مرتعش مي شود، «ثم تلين جلودهم و قلوبهم الي ذكر الله».

و در آيه ي ديگري مي فرمايد:


انما المؤمنون الذين اذا ذكر الله و جلت قلوبهم و اذا تليت عليهم اياته زادتهم ايمان و علي ربهم يتوكلون. [2] .

يا در آياتي، از افرادي ياد مي كند كه هنگام شنيدن قرآن بر روي زمين مي افتند: «يخرون للاذقان سجدا» [3] و يا درباره ي بعضي مسيحيان مي گويد: «اذا سمعوا ماانزل الي الرسول تري اعينهم تفيض من الدمع» [4] وقتي كه آيات قرآن را مي شنوند اشكهايشان جاري مي شود.

اصلا انقلاب حبشه چگونه رخ داد؟ انقلاب حبشه را چه چيز آغاز كرد؟ حبشه چرا مسلمان شد و منشأ اسلام حبشه چه بود؟ آيا غير از قرآن و زيبايي قرآن بود؟ آن داستان مفصل كه جعفر بن ابيطالب در حبشه وارد آن مجلس مي شود - كه با يك هيبت خيلي به اصطلاح سلطنتي به وجود آورده بودند - و بعد شروع مي كند كه آيات قرآن (سوره ي طه) را خواندن و جلسه را يكجا منقلب مي كند، چه بود؟! قرآن از نظر بيان و فصاحت، رواني و جاذبه و قدرت تأثير به گونه اي ساخته شده است كه روي دلها اينچنين اثر مي گذارد.